Η Παραμυθιά μέσα από το συγκλονιστικό ημερολόγιο του νεαρού Βασίλειου Κραψίτη. Μέρος 2ο

Η ταραγμένη περίοδος στην Παραμυθιά, από το 1939 μέχρι και το 1946, παρουσιάζεται γλαφυρά μέσα από το προσωπικό ημερολόγιο του νεαρού τότε Βασίλειου Κραψίτη, όπως αυτό δημοσιεύτηκε από...

23-6-1940: Τακτοποιούμαι στο δωμάτιό μου στο πατρικό σπίτι. Το απόγευμα αρχίζω την τακτοποίηση της μικρής μας βιβλιοθήκης που περιλαμβάνει και μερικά παλιά βιβλία: εκδόσεις με δαπάνες των Ζωσιμαδών και προλόγους του Αδ. Κοραή, θρησκευτικού περιεχομένου, Γραμματικές και Αναγνώσματα, Ιστορικά των Περραιβού, Αραβαντινού κλπ. Ανήκουν στον πατέρα μου Ιωάννη Δημ. Κραψίτη, που έμεινε ορφανός ενός έτους από τον πατέρα του και τον μεγάλωσε ο θείος του Χριστόδουλος Δημ. Κραψίτης, Πρόεδρος της Δημογεροντίας κ.α. Ο πατέρας μου αποφοίτησε του Σχολαρχείου της Παραμυθιάς. Επίσης περιλαμβάνει διάφορες και πολύτιμες εκδόσεις των οίκων: Φέξη, Ελευθερουδάκη, Σιδέρη κ.α., που αγοράστηκαν από εμένα με τις εξής συνθήκες: Στις εισιτήριες εξετάσεις (Σεπτέμβριος 1932) στο Γυμνάσιο Παραμυθιάς ήρθα πρώτος στη σειρά επιτυχίας. Τότε η μητέρα μου μ’ επήρε και επήγαμε στο κατάστημα (ιδιοκτησίας της κατά το ½) με μισθωτή τον Ηλία Κοέν, έμπορο λαϊκών υφασμάτων, πράκτορα του Αθηναϊκού Τύπου και Βιβλιοπώλη, λέγοντάς του: Κύριε Ηλία, ότι βιβλία και χαρτικά, σχολικά και εξωσχολικά συγγράμματα κλπ. σου ζητήσει ο Βασιλάκης, να του τα δίνεις και να χρεώνεις το λογαριασμό του ενοικίου μας».

24-6-1940: Το μεσημέρι που γύρισε ο πατέρας μου από το μαγαζί του, βλέποντας τακτοποιημένη την βιβλιοθήκη, μου είπε: «όλα αυτά τα βιβλία μια μέρα θα ‘ναι δικά σου, βέβαια, αν ως τότε διασωθούν». Σε σχετική ερώτησή μου για τη φράση αυτή πρόσθεσε: «Φοβάμαι ότι οι συμπατριώτες μουσουλμάνοι, κάτω από την προπαγάνδα των Ιταλών, κάτι μας ετοιμάζουν». Το απόγευμα μ’ επισκέφτεται στο σπίτι ο Σιών Μπακόλας. Είναι πολύ στενοχωρημένος. Τελικά μου λέει, ότι οι μουσουλμάνοι ψωνίζουν από τους ομόθρησκούς τους, οι Χριστιανοί ψωνίζουν από τους χριστιανούς. Από εμάς τους Εβραίους, λόγω του εμπλουτισμού και ποιότητος των υφασμάτων και ψιλικών, ψωνίζουν όλοι τους! Φοβόμαστε στο σπίτι μας πολλά! Βγαίνουμε από το σπίτι μου. Ο Σιών πηγαίνει στο μαγαζί του. Με το Λευτέρη Βαλασκάκη πηγαίνουμε σε μια απόμερη μεριά του εξοχικού καφενείου «ΟΑΣΙΣ». Είναι ανήσυχος. Κάποτε μου εμπιστεύεται ότι οι μουσουλμάνοι, κατά τον Μοίραρχο κ. Χριστινάκη, έχουν δημιουργήσει και πυρήνες εξεγέρσεως. Τι να σκεφτούμε; Είναι φανερό ότι έχουμε δρόμο μακρινό και αβέβαιο.

24-6-1940: Αγρυπνώ όλη τη νύχτα. Μόλις ξημέρωσε βγαίνω στο μπαλκόνι του σπιτιού μου. Από το σπίτι του Ρ*** Π*****, που είναι απέναντι του δικού μου, ακούγεται το ραδιοφώνό του. Μεταδίνεται το δελτίο των πρωϊνών ειδήσεων του σταθμού της Αθήνας. Η μετάδοση γίνεται σε παράξενη προφορά. Μοιάζει σαν αναμετάδοση ξένου σταθμού. Στη συνέχεια ακούγεται η συνηθισμένη φωνή του Σταθμού της Αθήνας που διαψεύδει τις καθημερινές καταγγελίες των μουσουλμάνων της Θεσπρωτίας, με λεπτολογήσεις και εδραιώσεις.

25-6-1940: Ο Ελληνικός τύπος διαψεύδει τις Ιταλικές κατηγορίες, ότι τμήμα του Αγγλικού πολεμικού στόλου έκανε την παρουσία του στα Ελληνικά ύδατα. Πληροφορούμαστε στην Παραμυθιά ότι οι Ιταλοί, στα σύνορα της Αλβανίας με το Φιλιάτι, μετακίνησαν σημαντικές στρατιωτικές δυνάμεις. Κακό σημάδι.

10-7-1940: Οι μουσουλμάνοι έρχονται πάλι στο προσκήνιο. Ο Μαζάρ Ντίνος τους ξεσήκωσε σε διαμαρτυρίες για καταπιέσεις κλπ. Παρεμβαίνει η Ιταλία. Ο ραδιοφωνικός σταθμός των Τυράνων ψευδολογεί συνέχεια, μάλιστα σήμερα ανακοίνωσε ότι στην Παραμυθιά δολοφονήθηκε ο Παραμυθιώτης Ριζάς Κάλλης, παντοπώλης και υπάλληλος του τοπικού Καπνεργοστασίου. Η Διοίκησή μας διαψεύδει όλα τ’ ανωτέρω και συλλαμβάνει τον Ριζά Κάλλη.

12-7-1940: Ο Ριζάς Κάλλης μεταφέρθηκε χτές στην Αθήνα, σήμερα δε, μίλησε από το Ραδιοφωνικό σταθμό της, διαψεύδοντας έτσι τις ανακοινώσεις των Τυράνων για δολοφονία του.

11-8-1940: Το επίσημο πρακτορείο των Ιταλών «Στέφανι» ανακοινώνει ότι στην Ελληνοαλβανικό μεθόριο διαπράχθηκε φοβερό πολιτιστικό έγκλημα. Συγκεκριμένα διασαλπίζει ότι ο μεγάλος Αλβανός πατριώτης Νταούτ Χότζας που είχε γεννηθεί στην «αλύτρωτη περιοχή της Τσαμουριάς» δολοφονήθηκε άγρια στο Αλβανικό έδαφος, κοντά στα σύνορα της Ελλάδος. Το σώμα του βρέθηκε ακέφαλο. Στη συνέχεια κατηγορεί ότι δολοφόνοι του ήταν Έλληνες πράκτορες που παράλαβαν στο Ελληνικό έδαφος το κομμένο κεφάλι και το παράδωκαν στις Ελληνικές αρχές, οι οποίες πριν από χρόνια είχαν επικηρύξει «τον Αλβανόν τούτο πατριώτη…». Επίσης ανακοινώνει ότι: «Ο Νταούτ Χότζα αναγκάστηκε από χρόνια να φύγη από την Τσαμουριά για να σωθή από τους διωγμούς των Ελληνικών Αρχών, οι οποίες δεν του συγχωρούσαν την ακαταπόνητη προπαγάνδα του μεταξύ των συμπατριωτών του για την προσάρτηση της Τσαμουριάς στη μητέρα πατρίδα …». Η πραγματικότητα έχει, βάσει αναμφισβήτητων στοιχείων, ως εξής: Ο Νταούτ Χότζας καταγόταν από το χωριό Δραγουμή της Παραμυθιάς. Από το έτος 1920 ήταν αρχηγός ληστοσυμμορίας και βαρύνουνταν με φόνους και άλλα ποινικά αδικήματα που είχε διαπράξει μέσα στο Ελληνικό έδαφος. Το 1923 επικηρύχτηκε από την Ελληνική Κυβέρνηση με το σεβαστό ποσό των δραχμών (500.000) πεντακοσίων χιλιάδων. Έτσι ο Νταούτ Χότζας αναγκάστηκε να καταφύγη στην Αλβανία, όπου σε χωριό της Ελληνοαλβανικής μεθορίου εργάζονταν ως ιδιωτικός αγροφύλακας, πηγαινοερχόμενος ως κατάσκοπος της Αλβανίας στο Ελληνικό έδαφος. Μια μέρα, ήρθε στο ανωτέρω χωριό, όπου κατοικούσε, σε ρήξη με ομοθρήσκους του Αλβανούς, οι οποίοι για προσωπικούς λόγους τον σκότωσαν. Οι δολοφόνοι του, επειδή δεν μπορούσαν να ζήσουν στο χωριό τους, έκοψαν το κεφάλι του Νταούτ Χότζα, ήρθαν στο Ελληνικό έδαφος, όπου ζήτησαν άσυλο, καθώς και την είσπραξη του ποσού της επικηρύξεώς του. Στη συνέχεια ο Διοικητής χωροφυλακής Παραμυθιάς κ. Χριστινάκης, πήρε μαζί του τους: Χαρίση Οικονόμου από τη Γλυκή και Ηρακλή Σουλιώτη από τη Δραγωμή, οι οποίοι γνώριζαν άριστα, από παλιά χρόνια, τον Νταούτ Χότζα και τώρα βεβαίωσαν ότι πραγματικά το ανωτέρω κομμένο κεφάλι ήταν του Νταούτ Χότζα.

13-8-1940: Με ανακοίνωση του Αθηναϊκού Πρακτορείου, η Ελληνική Κυβέρνηση ανασκεύασε τις κατηγορίες του Ιταλικού Πρακτορείου και αποκατέστησε την για τον Νταούτ Χότζα αλήθεια.

15-8-1940: Με ατομικές προσκλήσεις στρατεύονται νέοι της Παραμυθιάς που μόλις πριν δύο χρόνια είχαν εκπληρώσει τις στρατιωτικές τους υποχρεώσεις. Από το πρωί σήμερα φεύγουν με το λεωφορείο για τα Ιωάννινα 23 νέοι της ανωτέρω περιπτώσεως, μεταξύ τους δε και ο αδελφός μου Βαγγελάκης. Ο ενθουσιασμός του με κάνει να υποπτεύωμαι ότι λόγω του θανάτου των δύο αδελφών μας επιδιώκει τον θάνατον. Στον αποχαιρετισμό μας, φιλώντας τον του ψιθυρίζω: «Πρόσεχε! Να ξαναγυρίσης! Έχεις χρέος στους γονείς μας. Εγώ τι μπορώ να τους προσφέρω;» Βράδυ της ίδιας μέρας: το ραδιόφωνο του Ρεφή Πρόνιου μεταδίδει στη «διαπασών» την πληροφορία του σταθμού της Αθήνας ότι στο λιμάνι της Τήνου, κατά τον εορτασμό της Παναγίας, από άγνωστης εθνικότητος υποβρύχιο τορπιλίστηκε το Ελληνικό εύδρομο «Ελλη». Ήταν αγκυροβολημένο 800 μέτρα έξω από τον λιμενοβραχίονα, εναντίον του δε, εκσφενδονίστηκαν τρεις τορπίλλες και σκοτώθηκε οι κελευστής μηχανικός Παπανικολάου τραυματίστηκαν δε 29 από το πλήρωμα.

16-8-1940: Στο σπίτι των φίλων μου Τέλη Βαλασκάκη, οδοντιάτρου και Λευτέρη Βαλασκάκη, γιατρού παθολόγου, ακούμε από το ραδιόφωνό τους τις ειδήσεις. Χθες δύο Ιταλικά αεροπλάνα επιτέθηκαν κατά του ατμόπλοιού μας «Φρίντων», που έπλεε για το Πάνορμο της Κρήτης. Οι συμπατριώτες μουσουλμάνοι δεν μπορούν να κρύψουν τη χαρά τους. Δυστυχώς η Ιταλοαλβανική προπαγάνδα τους έκανε θηρία, έτοιμα να μας κατασπαράξουν με τα ακονισμένα νύχια τους.

In this article

Join the Conversation