Ο Παραμυθιώτης Αλέξης Τσίτσιος, με μεταπτυχιακές σπουδές στη Νεότερη και Σύγχρονη Ελληνική και Ευρωπαϊκή Ιστορία, συνέγραψε βιβλίο, καλύτερα μια εμπεριστατωμένη μελέτη, σχετικά με την Μικρασιατική Καταστροφή, που, χωρίς υπερβολή, αποτελεί, με την επιμελημένη και μεθοδική παράθεση στοιχείων, αποκατάσταση της ιστορικής μνήμης.
Αυτό το βιβλίο, που έχει τίτλο “1921 Λησμονημένοι Μαχητές και Απωλεσθείσες Νίκες” και δίνει ουσιαστικές απαντήσεις στα πολλά ερωτήματα και ερωτηματικά για εκείνη την περίοδο, παρουσιάστηκε στην Ηγουμενίτσα σε μια εκδήλωση, που οργάνωσαν ο δήμος, οι εκδόσεις “Γόρδιος” και το βιβλιοπωλείο “Η Θέτις” του Νικόλαου Φάτσιου.
Μίλησαν για το βιβλίο με καίριο και κατάλληλο λόγο, η καθηγήτρια Νεότερης Ελληνικής Ιστορίας του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων Άννα Μανδυλαρά και ο καθηγητής Νεότερης και Σύγχρονης Ελληνικής Ιστορίας του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων Νικόλαος Αναστασόπουλος.
Από το τόσο καλά, μάλλον αριστοτεχνικά δομημένο και γραμμένο βιβλίο, αντιλαμβάνεται ο αναγνώστης το πως, αλλά και το γιατί, φθάσαμε στην πένθιμη και λυπηρή Μικρασιατική Καταστροφή, που θεωρήθηκε ως η μεγαλύτερη συμφορά, μετά την άλωση της Κων/πολης, ίσως και χειρότερη από αυτή, κατά τη γνώμη μας.
Ένας ζωντανός Ελληνισμός, ο οποίος επί τρεις χιλιάδες χρόνια μεγαλουργούσε, μέσα σε λίγες ημέρες ξεριζώθηκε.
Όσοι δεν σφαγιάστηκαν, γυμνοί, ανυπόδητοι, με τη φρίκη στην ψυχή και στα μάτια τους, από τα όσα είδαν και έζησαν τις τραγικές εκείνες ημέρες, κατέφυγαν στην καθημαγμένη Ελλάδα, που άνοιξε την αγκαλιά της και δέχθηκε τα ταλαίπωρα παιδιά της.
Τη στιγμή, που η Ελλάδα, είχε φθάσει στον κολοφώνα της δόξας της, οι στρατιώτες από τη Θράκη βρίσκονταν στα πρόθυρα της Κων/πολης και από τη Μικρά Ασία στα πρόθυρα της Άγκυρας, κατέπεσε στο γκρεμό της συμφοράς.
Εκτιμούμε ότι οι εχθροί, οι “φίλοι”, οι “προστάτες” μας και τα πάθη μας οδήγησαν στη συμφορά της Μικράς Ασίας.
Αν καταλήξαμε σ’ ένα συμπέρασμα διαβάζοντας αυτό το βιβλίο, πέρα από το γεγονός ότι ο κ. Τσίτσιος παρουσιάζει με καθαρότητα και τόλμη, θα λέγαμε, τα ιστορικά δεδομένα, είναι ότι η πανωλεθρία στη Μικρά Ασία είναι ένα ΄” κοφτερό” και “καυτερό” δίδαγμα να μην επαναλάβουμε τα ίδια λάθη ως προς την εμπιστοσύνη μας σε ξένες δυνάμεις, και να είναι το εσωτερικό μας μέτωπο αρραγές…
Οι καταγραφές του συγγραφέα είναι μια… ανατομική παρακολούθηση, δοσμένη με τρόπο καταληπτό, ενός εθνικού ενθουσιασμού, που κατέληξε σε τραγική απογοήτευση.
Και καταλαβαίνει κανείς ότι η σωστότερη αντίδραση στις εθνικές περιπέτειες, είναι η ανάκαμψη και η έφεση να επιδιωχθεί η διατήρηση του φρονήματος, ώστε να να μην υπάρξει καθήλωση και αποκαθήλωση, αλλά να ανακύψει πορεία προς τα εμπρός.
