Οι Ηπειρώτες εθνικοί ευεργέτες, που τα μεγαλουργήματά τους είναι ζωντανά μέχρι σήμερα, τροφοδότησαν την ψυχή του Έθνους με την ιδεολογία της προσφοράς, που, ευτυχώς, αν και σπανίζει, δεν λείπει από τις ημέρες μας.
Στα Ιωάννινα εορτάστηκε η “Ημέρα Μνήμης των Εθνικών Ευεργετών” λιτά, αλλά με την ευγνωμοσύνη ρέουσα…. τελέστηκε στον Μητροπολιτικό Ναό Ιωαννίνων επιμνημόσυνη δέηση, ενώ στη συνέχεια κατατέθηκαν στεφάνια στο Ηρώο Μπιζανομάχων.
Για την προσφορά των εθνικών ευεργετών και την ανάγκη της ευεργεσίας στις ημέρες μας μίλησε με μεστό λόγο στον Μητροπολιτικό Ναό ο διευθυντής του Γυμνασίου Κατσικά Αναστάσιος Μακρογιαννόπουλος.
Οι εθνικοί ευεργέτες αγάπησαν την πατρίδα αφειδώλευτα. Η αγάπη τους ήταν εφευρετική, στο πρόσωπό τους εντυπώνεται η πληρότητά της. Ό,τι έπραξαν ήταν έξω από το εγώ τους και εντός του εμείς…». Μετέβησαν από το «έχειν» στο «είναι», ξεπέρασαν «εαυτόν» και μαζί κάθε τι εφήμερο, γήινο, άρα και πρόσκαιρο».
Το πλήθος των ευεργεσιών τους άγγιξε όλο το φάσμα της ζωής και αξιώθηκαν να ζήσουν το μεγαλείο της ίδιας τους της προσφοράς, χωρίς ποτέ να ζητούν ανταλλάγματα και δάφνες.
Οι Ηπειρώτες ευεργέτες
Μεταξύ του πλήθους των Ηπειρωτών ευεργετών, ονομαστοί είναι οι Μιχαήλ Τοσίτσας, Ιωάννης Γεννάδιος, Κωνσταντίνος και Ευάγγελος Ζάππας, Απόστολος Αρσάκης, Μάνθος και Γεώργιος Ριζάρης, Γεώργιος Αβέρωφ, Νικόλαος Στουρνάρας, Αδελφοί Ζωσιμά, Σίμων και Γεώργιος Σίνας, Γεώργιος Χατζηκώστας, η οικογένεια Βούλγαρη, ο Χρηστάκης Ζωγράφος, Ζώης Καπλάνης, Αδελφοί Μαρούτση, Αγγελική Παπάζογλου, Ιωάννης και Τριαντάφυλλος Δομπόλλης, Γεώργιος Σταύρου, Κωνσταντίνος Φιλίππου, Ελισάβετ Καστρισόγια, Ρωξάνδρα Βάγια, Επιφάνιος Ηγούμενος, Εμμανουήλ Γκιούμας, Γεώργιος Τούλης, Λάμπρος και Σίμων Μαρούτσης, Κωνσταντίνος Α. Φιλίππου, Κωνσταντίνος και Παύλος Πασχάλης, Ρωξάνδρα Βάγια, Γεώργιος Τούλης, Ιωάννης Πάγκας (Μπάγκας), Εμμανουήλ Γκιούμας κ. ά.
Η εθνική κληρονομιά την οποία άφησαν οι Ηπειρώτες ευεργέτες, είναι υπαρκτή στις ημέρες μας. Το Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο, το Εθνικό Μετσόβειο Πολυτεχνείο, η Στρατιωτική Σχολή Ευελπίδων, η Γεννάδιος Βιβλιοθήκη, το Αστεροσκοπείο Αθηνών, η Ακαδημία Αθηνών, το Αρσάκειο Παρθεναγωγείο, η Ριζάρειος Εκκλησιαστική Σχολή, το Νοσοκομείο Ευαγγελισμός, το Γενικό Κρατικό Νοσοκομείο, το Ζάππειο Μέγαρο, η Εθνική τράπεζα, η Μητρόπολη Αθηνών, το Αρχαιολογικό Μουσείο Αθηνών, το Καλλιμάρμαρο Παναθηναϊκό Στάδιο, το θωρηκτό «Αβέρωφ» κ. ά., είναι καθοριστικής σημασίας έργα για την ανάπτυξη της Ελλάδας.
Στα Ιωάννινα επίσης σώζονται έργα των ευεργετών: η Επιφάνειος Σχολή, η Σχολή Γκιούμα, που μετονομάστηκε σε Μπαλαναία Σχολή, η Καπλάνειος Σχολή, η Ζωσιμαία Σχολή το νοσοκομείο Χατζηκώστα κ. ά.
Οι ευεργέτες της Πατρίδας είχαν μέσα τους μια δύναμη δραστική. Και αυτή η δύναμη, που είχε πνευματική μορφή, τους έκανε να δωρίζουν τα υλικά τους αγαθά για να ωφεληθεί η Ελλάδα.
Δεν ήταν μόνο ότι είχαν τον πλούτο, αλλά ήταν προπάντων η φλόγα της καρδιάς. Και σε κάθε πράξη, σε κάθε σκέψη, σε κάθε αίσθημά τους έμπαινε φυσικά, αβίαστα, απροσπάθητα το ήθος.
Αυτό το ήθος τους, που τους οδηγούσε στην ευεργεσία, ήταν στολισμένο με μυστηριώδεις χάρες. Και δημιούργησαν μια παράδοση, που συνεχίζεται, παρά την ανεμοζάλη της εποχής μας, που θέλει να μας καταποντίσει, έως τις ημέρες μας.
Για να πάμε πιο πέρα, πρέπει να γνωρίζουμε τι έχουν κάνει κάποιοι άνθρωποι, και όσο καλύτερα και βαθύτερα το γνωρίζουμε, τόσο καλύτερα προχωράμε με ασφάλεια, με γνώση, με βάθος. Τούτο είναι το βαρύτερο χρέος των ανθρώπων κάθε γενεάς, να αποκαλύπτουν τους πνευματικούς θησαυρούς, να βοηθούν στη διατήρηση ζωντανής της παράδοσης των ευεργετών, αλλά και να συμβάλλουν και οι ίδιοι με τον τρόπο τους σε ό,τι μπορούν.
Να σημειωθεί ότι οι εθνικοί ευεργέτες, οι οποίοι ξεκίνησαν πάμφτωχοι από τον τόπο τους και ξενιτεύτηκαν, αλλά όταν πλούτισαν, τα έδωσαν όλα στην πατρίδα τους για το καλό των συμπατριωτών τους, στηρίχθηκαν στις ηθικές αξίες.
Αφετηρία των μεγάλων ευεργεσιών τους ήταν το γεγονός ότι υπήρξαν άνθρωποι με ηθικές αρχές, με ζωή ακέραια, με φόβο Θεού και χριστιανική συνείδηση, με ειλικρινή και ανιδιοτελή πατριωτισμό.
Και οι ευεργεσίες τους έγιναν μόνο και μόνο για τη χαρά της προσφοράς. Αυτή είναι η ψυχή των Ηπειρωτών Ευεργετών. Ζυμωμένη με τον πόθο, με τη λαχτάρα της προκοπής και της προόδου.
Η προσφορά τους πλατιά, απεριόριστη. Μια προσφορά που θα ζει για πάντα, που αυξάνει, που ανανεώνεται, που κάθε τόσο φαίνεται πόσο χρήσιμη είναι, και γίνεται τελικά μεγαλειώδης.Οι Ηπειρώτες εθνικοί ευεργέτες, που τα μεγαλουργήματά τους είναι ζωντανά μέχρι σήμερα, τροφοδότησαν την ψυχή του Έθνους με την ιδεολογία της προσφοράς, που, ευτυχώς, αν και σπανίζει, δεν λείπει από τις ημέρες μας.
