Η ταινία “Εγώ ο Ντάνιελ Μπλέικ” του Κεν Λόουτς αναφέρεται σε έναν άνθρωπο που πιέζεται από την γραφειοκρατία να επιστρέψει στην δουλειά με κάθε κόστος παρά την κατεστραμμένη υγεία του, γιατί το κράτος – και αυτό συμβαίνει σε όλο τον κόσμο-αδιαφορεί και δεν θέλει να δίνει λεφτά σε έναν άνθρωπο σαν εκείνο που είναι ανίκανος για εργασία. Του τηλεφωνούν του ζητούν να αποδείξει ότι ψάχνει για δουλειά, τον σέρνουν από γραφείο σε γραφείο.
Πώς αλήθεια συσχετίζεται το αφήγημα του Ντάνιελ με την έναρξη της σχολικής χρονιάς και μάλιστα σε μια διαφορετική χώρα σαν την Ελλάδα που ο δημόσιος λόγος την παρουσιάζει ως τον παράδεισο του ευρωπαϊκού νότου;
Το κράτος σε οποιαδήποτε χώρα είναι ένας γραφειοκρατικός μηχανισμός. Δρα με σκοπό τον αποκλεισμό και την καταπίεση. Αυτό θέτει τα ερωτήματα και οι άλλοι υποχρεούνται να απαντούν.
Ο δημόσιος λόγος, με τον τρόπο αυτό αποκλείει κάθε ερώτημα που θα αμφισβητήσει την κυριαρχία του και άρα τη αυθεντικότητά του. Είναι ένα λόγος των από πάνω, ένας λόγος υπερβατικός ο λόγος του Θεού, στον οποίο θεμελιώνεται η ηθική μας και το αξιολογικό μας σύστημα.
Όλα όσα συμβαίνουν στον κυρίαρχο λόγο και πράξη σε καλούν να απαντήσεις σε ένα στημένο διάλογο. Οι διορισμοί είναι λίγοι. Εσείς τι κάνατε; Οι μισθοί είναι χαμηλοί . Ο λόγος του θεού απευθύνεται και έχει ισχύ για όλους. Το κράτος πρέπει να μεριμνά και για τους φτωχούς τους απόκληρους τους κλπ ….κλπ……., όσοι διορίζονται θα υποστούν την βία του συστήματος οι άλλοι αποκλεισμένοι θα αποτελέσουν το εφεδρικό στρατό εργασίας.
Ο δημόσιος λόγος ως λόγος των από κάτω, θα βρεθεί σε θέση ισχύος όταν θα κατακτήσει τη σιωπή. Όταν θα μάθει να αγνοεί τη βία που ασκεί ο κυρίαρχος λόγος και θα καταφέρει να θέσει τα δικά του ερωτήματα με τη δική του γλώσσα, αντί να αντιδρά διαρκώς στα ερωτήματα του κυρίαρχου όταν δηλαδή θα πάψει να μιλά του γλώσσα του κυρίαρχου και αποκτήσει τη δική του γλώσσα την γλώσσα των από κάτω.
Η σιωπή είναι σημαντικό πολιτικό όπλο, γιατί είναι το αντίθετο της λογοκρισίας: δεν σας εμποδίζουμε να μιλήσετε – να πείτε ό,τι θέλετε, αλλά δεν θα σας αφήσουμε να μας κλείσετε στη γλώσσα σας, δεν θα αντιδράσουμε.
Για να ξεφύγουμε από αυτόν τον συστημικό λαβύρινθο μιας κοινωνίας που ο πλούτος των λίγων προϋποθέτει την φτώχεια των πολλών, πρέπει να ξαναπιάσουμε το μίτο από την σκοπιά των κυριαρχούμενων.
Να γιατί η ταινία “εγώ ο Ντάνιελ Μπλέικ” του Κεν Λόουτς είναι σημαντική, γιατί μας καλεί ως εκπαιδευτικούς, υπεύθυνους για την εκπαίδευση των μαθητών αλλά και την προσωπική μας ζωή να απεγκλωβιστούμε από την γλώσσα των από πάνω και να ηγεμονεύσουμε ιδεολογικά με την γλώσσα των από κάτω.
Η νέα σχολική χρονιά μπορεί να αποτελέσει την αφετηρία για την διδασκαλία αυτής της άλλης γλώσσας της γλώσσας της σιωπής. Δεν έχει επομένως και τόση σημασία να επαναλαμβάνουμε όπως σε κάθε αρχή /έναρξη ένα σύνολο αριθμών, περιττών λέξεων και φράσεων για το πόσο πλήρης είναι τη νέα χρονιά το σύστημα.
Οι λέξεις και οι αριθμοί ως αφαιρέσεις κρύβουν το “πραγματικό” που συνεχώς μας διαφεύγει και εμείς πρέπει να διευρύνουμε τη σκέψη και τη γνώση της επόμενης γενιάς αλλά και τις δικές μας ξεπερνώντας την υπερβατικότητα μιας εξουσίας που μας απομονώνει ρίχνοντάς στην αριθμολογία που αποτελεί μόνο μία συνιστώσα του γίγνεσθαι.
Γυρίζοντας το βλέμμα στην άλλη πλευρά στη δημιουργία που είναι αποτέλεσμα της “διαφοράς” και όχι της ταυτότητας που ακινητοποιεί τη ζωή και την καθιστά μη ροϊκή.
Η ταυτότητα και η υπερβατικότητα αντικαθιστά τη σκέψη με τη γνώση, δηλαδή με τη γλώσσα των από πάνω την ποσότητα και τον αριθμό. Το πραγματικό σχολείο είναι χώρος εξερεύνησης.
Εξερευνώ σημαίνει μαθαίνω διευρύνω τη σκέψη ριψοκινδυνεύοντας, ξεπερνώντας τα όρια για τη θέαση του αδύνατου.
Αυτή είναι η ιστορία του ανθρώπινου γένους, η διεκδίκηση του αδύνατου η σκέψη των από κάτω.
Το ζητούμενο δεν είναι πια να μοιάσουμε να αντιγράψουμε ή να υπακούσουμε σε κάποιον ορθό τρόπο ζωής η σκέψης. Δεν υπάρχει ένα εκτός ένα επέκεινα ένα από πάνω, που, όντας ανώτερο τίθεται ως κριτής ενώπιον μας. Υπάρχει μόνο η δημιουργική σκέψη των από κάτω η σκέψη της εμμένειας.
Κάπως έτσι “ήσυχα και απλά” θα πρέπει και εμείς να μάθουμε να κουβεντιάζουμε μαθαίνοντας τη γλώσσα της σιωπής.
Αγαπητές συναδέλφισσες και αγαπητοί συνάδελφοι, σας εύχομαι ολόψυχα μια καλή και δημιουργική σχολική χρονιά με δύναμη και αποφασιστικότητα.
Όλοι μαζί μπορούμε!
Κυριάκος Τσόδουλος
Εκπαιδευτικός
Αιρετός του ΠΥΣΠΕ Θεσπρωτίας
εκλεγμένος με το ψηφοδέλτιο της ΔΑΚΕ/ΠΕ
