Ένα οδοιπορικό στα νεκρά πλατάνια του Καλαμά σε γεμίζει με θλιβερές εικόνες. Χιλιάδες, ναι, δεν είναι υπερβολή, χιλιάδες πλατάνια έχουν νεκρώσει και οι παρακαλάμιες περιοχές έχουν απογυμνωθεί.
Και η κατάσταση, δυστυχώς, δεν είναι αναστρέψιμη, ενώ θα χρειαστεί να περάσουν πολλά χρόνια για να υπάρξει εκ νέου βλάστηση πλατάνων στις όχθες του ποταμού.
Ο διαδεδομένος μύκητας, που εξαπλώνεται σχεδόν αστραπιαία, ξεραίνει τα πλατάνια και το τοπίο “μοιάζει” βομβαρδισμένο.
Κάθε χρόνο στην Ήπειρο υπολογίζεται ότι χάνονται 500 πλατάνια από «μεταχρωματικό έλκος», δόθηκε αυτή η ονομασία στο μύκητα, επειδή αλλάζει χρώμα στο εσωτερικό του φλοιού, όπου μεγαλώνει ο μύκητας και από άσπρο γίνεται καφέ.
Ολόκληρες παραποτάμιες περιοχές, που μέχρι πριν λίγα χρόνια ήταν σημεία περιβαλλοντικής αναφοράς, έχουν κυριολεκτικά απογυμνωθεί από τα πλατάνια, δημιουργώντας μία αποκαρδιωτική εικόνα.
Τα νεκρά δέντρα, αφού ξεραίνονται, πέφτουν μέσα στο ποτάμι και παρασύρονται από τα νερά του.
Σε διάφορα σημεία, όμως, οι κορμοί των δέντρων έχουν κυριολεκτικά φράξει κατά μεγάλο ποσοστό την κοίτη του ποταμού, ενώ και σε πολλά άλλα φαίνεται πως θα συμβεί το ίδιο.
Εκτός της κοπής των άρρωστων δένδρων, η οδηγία των δασικών υπηρεσιών είναι ότι δεν πρέπει να γίνονται φυτεύσεις με δένδρα από περιοχές που έχει εντοπιστεί ο μύκητας και να γίνεται πολύ καλή απολύμανση των μηχανημάτων.
Εξάλλου ολόκληρες παραποτάμιες περιοχές, που μέχρι πριν λίγα χρόνια ήταν σημεία περιβαλλοντικής αναφοράς, έχουν κυριολεκτικά απογυμνωθεί από τα πλατάνια.
Τα εκατοντάδες νεκρά δέντρα, αφού ξεραίνονται, πέφτουν μέσα στο ποτάμι και παρασύρονται από τα νερά του.
Σε διάφορα σημεία, όμως, οι κορμοί των δέντρων έχουν κυριολεκτικά φράξει κατά μεγάλο ποσοστό την κοίτη του ποταμού, ενώ και σε πολλά άλλα φαίνεται πως θα συμβεί το ίδιο.
Έτσι δημιουργούνται σοβαρά προβλήματα τόσο στο οικοσύστημα του ποταμού, όσο και στις καλλιέργειες του κάμπου, αφού με τις δυνατές βροχοπτώσεις, το νερό θα αναζητήσει και θα βρει διέξοδο μέσα από τις ιδιοκτησίες, προκαλώντας πλημμύρες, ενώ στο διάβα του θα παρασύρει και τα δέντρα, που βρίσκονται πεσμένα στις όχθες του ποταμού, κάνοντας χειρότερη την κατάσταση.
Σύμφωνα με παλαιότερη έκθεση του Εργαστηρίου Δασικής Παθολογίας του Ινστιτούτου Μεσογειακών Δασικών Οικοσυστημάτων και Τεχνολογίας Δασικών Προϊόντων, που υπογράφει ο Γεώργιος Καρέτσος, “στον ποταμό Καλαμά, η ασθένεια έχει πάρει μεγάλες διαστάσεις με νεκρά δένδρα να αριθμούνται σε χιλιάδες. Εντοπίστηκαν πάρα πολλές νέες εστίες προσβολής, οι οποίες θα συνεχίσουν να διευρύνονται με τη νέκρωση όλων των δένδρων πλατάνου σε αυτές τις θέσεις.
Οι συνέπειες της ασθένειας, στο εγγύς μέλλον, αναμένεται να είναι τραγικές στον συγκεκριμένο ποταμό, με καταστροφή του μεγαλύτερου τμήματος της παρόχθιας βλάστησης των πλατάνων”.
Είναι ενδεικτικό ότι η έκθεση αυτή συντάχθηκε τον Ιανουάριο του 2013 και 9 και πλέον χρόνια μετά επιβεβαιώνεται από την εξέλιξη των πραγμάτων.
Η ασθένεια “μεταχρωματικό έλκος” προκαλείται από τον μύκητα Ceratocystis platani, ο οποίος εισβάλει στον κορμό, τα κλαδιά ή τις ρίζες, από πληγές στον εξωτερικό φλοιό του δένδρου.
Πρόκειται για μια σοβαρή νόσο, καθώς κατά την εξέλιξή της, νεκρώνει πλατάνια κάθε ηλικίας και μεγέθους, ενώ μεταδίδεται στα δένδρα, από τις συνενώσεις μεταξύ των ριζών τους. Ιδιαίτερα, ο πλάτανος είναι ευάλωτος από τον ένοχο αυτό μύκητα.
