Σαν εχτές στις 24 Ιανουαρίου του 1822, θανατώνεται από τον Σουλτάνο ο επικηρυγμένος τύραννος και δυνάστης των Ρωμιών, ο αιμοσταγής ο πανούργος μα ταυτόχρονα και ανεξίθρησκος και φίλος των γραμμάτων Αλή πασάς. Ο άνθρωπος με τις μεγαλύτερες αντιθέσεις στον χαρακτήρα του, που πέρασε ως Ηγεμόνας επί Τουρκοκρατίας από τον Ελλαδικό χώρο. Ξεκίνησε ως Πασάς των Ιωαννίνων και για κάποιο διάστημα βρέθηκε διοικητής από τον Μοριά μέχρι την Θράκη.
Ανδρείος πολύ στους πολέμους, επίμονος μέχρι θανάτου, οξύνους, ακούραστος, ολιγόϋπνος, ευπροσήγορος, φιλήκοος και επιχειρηματίας. Καίτοι Οθωμανός δεν είχε το φυσικό τους ελάττωμα της αισχροβαρβαρολογίας και ήταν αδιάφορος των θρησκειών και μάλιστα υπερασπιστής της Χριστιανικής πίστης. Φίλος των σχολείων και της μόρφωσης και μονοδίαιτος με προτίμηση στο αρνήσιο κρέας το οποίο έτρωγε καθημερινά. Μνημονικό σπανιότατο, που του επέτρεπε να μην ξεχνά ποτέ τα μικρά ονόματα αυτών στις διάφορες υποθέσεις που είχε χειριστεί προ πολλών ετών, ενώ φώναζε όλους τους στρατιώτες του με τα μικρά τους ονόματα και αστειευόταν μαζί τους, φιλοτιμώντας τους έτσι να υπομένουν την κακοπάθεια και τους κινδύνους των πολέμων. Όσοι Οθωμανοί ή Έλληνες τον βοήθησαν να γίνει Πασάς αντευηργέτησε σε αυτούς σε όλη την διάρκεια της ζωής τους και των απογόνων τους. Τις σημαντικότερες και τις μυστικές υποθέσεις του τις εμπιστευόταν μάλλον στους Έλληνες γραμματικούς του, παρά στους Οθωμανούς συνεργάτες του.
Από την άλλη ως διχασμένη προσωπικότητα όπως θα λέγαμε σήμερα υπήρξε δοξομανής, άρπαξ ακόρεστος, φιλέκδικος, καχύποπτος, άπιστος, αλλοπρόσαλλος, μνησίκακος, αιμοχαρής, φιλοπόλεμος, υποκριτής εις τους αλλοεθνείς, κρυψίνους πολλάκις στους φίλους του, φιλάργυρος που ξόδευε όμως αφειδώς προκειμένου να πετύχη τους σκοπούς του. Όταν κατάφερνε να φονεύσει κάποιον εχθρό του δεν έκρυβε την χαρά της εκδίκησής του.
Με αυτά τα προτερήματα και ελαττώματα διοίκησε στην Ελληνική επικράτεια επί 36 χρόνια. Συγκρινόμενος με τους προκατόχους του τόσο στην Ήπειρο αλλά και με άλλους Πασάδες άλλων επαρχιών, όπου επικρατούσε η αναρχία, η ληστεία, η απαγόρευση της Χριστιανικής λειτουργίας, η κατάχρηση των περιουσιών των Χριστιανών και η αρπαγή των παιδιών και των γυναικών, ο Τύραννος Αλή Πασάς κυβέρνησε με γνώμονα τουλάχιστον ενός πλαισίου οργανωμένου κράτους. Με απόλυτη εξουσία την δική του φυσικά, η οποία στο τέλος αμφισβήτησε και τον ίδιο τον Σουλτάνο.
Ο Αλή Πασάς συνδέθηκε ιστορικά πάρα πολύ με τους Σουλιώτες, καθώς υπήρξε ο άσπονδος εχθρός τους. Ήταν αυτοί που ύψωσαν ανάστημα απέναντί του και αμφισβήτησαν την κυριαρχία του όχι ως Κλέφτες μα ως εφάμιλλοί του Άρχοντες! Ήταν αυτός που τους λογάριασε ως ισάξιούς του στον πόλεμο και μάλιστα τους φοβήθηκε. Τους ήθελε δικούς του, μα ταυτόχρονα τους μισούσε. Η πρώτη αυλαία του Αλή με τους Σουλιώτες έπεσε το 1803 με την αποχώρηση αυτών από το Σούλι, την ανατίναξη της Αγίας Παρασκευής από τον Σαμουήλ στις 16 Δεκεμβρίου, με το Ζάλογγο και τις Σουλιώτισσες μανάδες δύο ημέρες μετά, την Ρηνιάσα και την Δέσπω Μπότση στον Πύργο του Δημουλά και το ολοκαύτωμα στο Σέλτσο τον Απρίλιο του 1804. Σε κάποια άλλη ανάρτηση θα αναφερθώ στα βασανιστήρια που υπέστησαν τα ”Αγριοπούλια του Βουνού” που αιχμαλωτίστηκαν την περίοδο εκείνη από τον αιμοστάγη και Άπιστο Πασά. Η ειρωνεία της ζωής θέλησε τον Αλή να συμμαχήσει με τους Σουλιώτες ξανά για να τον βοηθήσουν κατά των στρατευμάτων του Σουλτάνου που τον είχε επικηρύξει. Αυτή η συμμαχία που έγινε τον Δεκέμβριο του 1820, παρείχε μεγάλη βοήθεια στην επανάσταση των Ελλήνων, καθώς ο Αλής θανατώνεται ένα χρόνο μετά, στις 24 Ιανουαρίου του 1822, αλλά ο Χουρσίτ Πασάς εγκλωβίζεται με 40.000+ στρατό στην Ήπειρο μέχρι τον Σεπτέμβριο του 1822. Η Επανάσταση στον Μοριά έχει πετύχει καθώς έχει πέσει η Τρίπολη και τον Ιούλιο του 1822 ο Δράμαλης κατατροπώνεται μην έχοντας μαζί του τον ικανότερο Μόρα Βαλεσή, Χουρσίτ Πασά. Είναι θέματα αυτά για τα οποία έχουμε ξαναγράψει και θα αναφερόμαστε συχνά στο μέλλον
Ο εξισλαμισμένος Γραικός Αλή πασάς, ηρέσκετο να αυτοαποκαλείται απόγονος του Βασιλέως Πύρρου όπως αναφέρει ο William Eton, ενώ ο Χριστόφορος Περραιβός γράφει: Ας μη στοχασθή ο ενάντιός μου ότι οι Έλληνες κτυπούνται με ανάξιος Τούρκους, αλλά με τους ίδιους Γραικούς, οι οποίοι διαφέρουν μόνον κατά την θρησκείαν. Διότι αν προχωρήσωμεν ερευνώντες την γενεάν του Αλή Πασά δεν θέλει εύρομεν τον πρόπαππόν του να ονομάζετο αλλέως παρά ή Κωνσταντίνος ή Γεώργιος και τα όμοια. Η δόξα δεν ασύκωσε τα φυσικά του χαρίσματα, τω επερίσευσε δε την τυραννίαν εις το ίδιόν του γένος εξ αιτίας της Θρησκείας.
Η Οικογένειά μας ιστορικά ήρθε πολύ κοντά με τον Αλή Πασά, καθώς δύο φορές ο τύραννος κράτησε ομήρους μέλη της οικογένειας των Πολεμάρχων για την ανάγκη των διαπραγματεύσεων, χωρίς ποτέ να τολμήσει να τους πειράξει παρόλο που ο Λάμπρος Τζαβέλλας και ο γιος του Φώτος τον γέλασαν και δεν έκαναν αυτό που του υποσχέθηκαν καθώς πάντα υπηρετούσαν το γενικότερο καλό της Πατρίδας τους. Πολλές οι στιγμές των διαπραγματεύσεων των δύο αυτών ανδρών με τον Αλή Πασά, πολλοί οι μήνες της αιχμαλωσίας του Φώτου και οι κακουχίες του κατά την διάρκεια της φυλάκισής του, με τέλος τον δηλητηριασμό του από τον Τύραννο στην Κέρκυρα το 1809.
Δεν θα τολμούσα να αναφέρω την φράση “Η Οικογένειά μας ιστορικά ήρθε πολύ κοντά με τον Αλή Πασά” αν δεν είχαμε στα χέρια μας ένα κειμήλιο που έρχεται από εκείνη την εποχή. Ένα μελανοδοχείο, δώρο του Αλή Πασά στον Λάμπρο Τζαβέλλα, που του το δώρισε το 1793 όταν υπεγράφη η συνθήκη μετά την ήττα του από τους Σουλιώτες στον πόλεμο της 20ης Ιουλίου του 1792. Ένα αντικείμενο ιδιαίτερης συναισθηματικής αξίας που εκτίθεται κάθε χρόνο στην Οικία Τζαβέλλα στο Σούλι, κατά την διάρκεια των ετήσιων εκδηλώσεων μνήμης Σουλίου.
Φέτος θα είμαστε πρώτα ο Θεός πάλι εκεί για να προσκυνήσουμε μαζί με τους επισκέπτες στο θρυλικό Βουνό.
