H περίοδος των Χριστουγέννων συχνά θεωρείται μια εποχή χαράς, εορτασμού και ενθουσιασμού. Ήδη με το πέρας του καλοκαιριού δεν είναι λίγοι, μικροί και μεγάλοι, που μετρούν αντίστροφα ως την ημέρα των Χριστουγέννων.
Η αίσθηση της αναμονής κρατά τους ανθρώπους σε εγρήγορση, αφού σύμφωνα με τον αρχαίο νομοθέτη Σόλωνα: «η ελπίδα τρέφει τους περισσότερους ανθρώπους».
Ωστόσο, ενώ η περίοδος των Χριστουγέννων θεωρείται συχνά ως μια περίοδος χαράς, ευτυχίας και συνδέσεων με την οικογένεια και τους φίλους, για ορισμένους ανθρώπους μπορεί να σημάνει μια περίοδο βαθιάς μελαγχολίας, απομόνωσης και θλίψης. Στο πλαίσιο των ελληνικών επαρχιακών πόλεων, η εμπειρία της κατάθλιψης κατά τη διάρκεια των Χριστουγέννων μπορεί να επηρεάζεται από διάφορους παράγοντες που σχετίζονται με το περιβάλλον, τις παραδόσεις και τις κοινωνικές συνθήκες.
Ένας λόγος για τη μελαγχολία που μπορεί να αισθανθεί κανείς κατά τη διάρκεια των Χριστουγέννων μπορεί να είναι οι υψηλές προσδοκίες που σχετίζονται με την εν λόγω περίοδο. Οι διαφημίσεις, οι κοινωνικές πιέσεις και η παρουσίαση των Χριστουγέννων στα μέσα μαζικής ενημέρωσης δύνανται να δημιουργήσουν ένα αίσθημα υπερβολικών προσδοκιών, που σε κάποιες περιπτώσεις δυσκολεύουν κάποιον να ανταπεξέλθει στις κοινωνικές και οικονομικές υποχρεώσεις που μπορούν να προκύψουν.
Επιπρόσθετα, στις επαρχιακές πόλεις της Ελλάδας, οι Χριστουγεννιάτικες εορταστικές δραστηριότητες συχνά συνδέονται με την οικογενειακή ενότητα και τις παραδοσιακές συνήθειες. Αυτό μπορεί να δημιουργήσει μια αίσθηση πίεσης σε άτομα που αντιμετωπίζουν προβλήματα ή απομόνωση, καθώς η παρουσία των Χριστουγέννων τονίζει τη σημασία των σχέσεων και της επαφής με την οικογένεια και την κοινότητα. Κάποιοι αντιμετωπίζουν αυτήν την περίοδο αναβιώνοντας ένα αίσθημα απώλειας, ιδιαίτερα αν έχουν χάσει αγαπημένα πρόσωπα ή ανθρώπους που βρίσκονται μακριά τους.
Η αίσθηση της απώλειας ή της μοναξιάς, ενώ άλλοι φαίνεται να εορτάζουν με τα αγαπημένα τους πρόσωπα μπορεί να γίνει ακόμη πιο έντονη κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου.
Η σύγκριση των τωρινών συνθηκών με προηγούμενα έτη και αναμνήσεις, όταν η αίσθηση της ευτυχίας ήταν πιο έντονη, μπορεί επίσης να προκαλέσει αρνητικά συναισθήματα.
Επιπλέον, οι προσδοκίες που συχνά δημιουργούνται γύρω από τα Χριστούγεννα – η πίεση να είναι ευχάριστα, η ανάγκη να αγοράσουμε δώρα, να οργανώσουμε τέλεια εκδηλώσεις ή να είμαστε σε διάθεση γιορτής – μπορούν να δημιουργήσουν ένα φορτίο άγχους και απαιτήσεων που προκαλούν δυσφορία και δυσκολία στην αντιμετώπιση της πραγματικότητας.
Οι οικονομικές πιέσεις που συνδέονται με την αγορά δώρων και τις εορταστικές δαπάνες μπορούν να προκαλέσουν άγχος και φοβίες κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, αποτελώντας οικονομικό βάρος για πολλούς ανθρώπους σε περιφερειακές πόλεις, ενισχύοντας την αίσθηση της ανασφάλειας και της απομόνωσης.
Παράλληλα, οι οικογενειακές δυναμικές μπορεί να έχουν μεγάλη επίδραση. Σε ορισμένες περιπτώσεις, οι Χριστουγεννιάτικες γιορτές μπορεί να φέρνουν στο φως δυσλειτουργίες, που σχετίζονται με τις οικογενειακές σχέσεις ή τις παλαιότερες τραυματικές εμπειρίες, λόγω της διαρκούς πίεσης που υπάρχει στην Ελλάδα γενικότερα και στις επαρχιακές πόλεις, όπως η Ηγουμενίτσα, να υπάρχουν άριστες οικογενειακές σχέσεις, έστω και επιφανειακές, έστω και αν καλύπτουν μόνο το «φαίνεσθαι» έναντι του «είναι».
Είναι σημαντικό να παρατηρήσουμε ότι η κατάθλιψη δεν είναι ένα φαινόμενο που περιορίζεται μόνο στις πόλεις, αλλά επηρεάζει ανθρώπους σε όλες τις κοινωνικές ομάδες και τοποθεσίες.
Η αίσθηση της μόνωσης, η πίεση για ευτυχία και η ανάγκη για σύνδεση μπορεί να είναι έντονη κατά τη διάρκεια των Χριστουγέννων, ιδίως για εκείνους που νιώθουν απομακρυσμένοι από τις εορταστικές αξίες ή δυσκολεύονται να συνδεθούν με τις παραδόσεις λόγω προσωπικών ή κοινωνικών προβλημάτων.
Για όσους αντιμετωπίζουν αυτά τα συναισθήματα, η υποστήριξη της οικογένειας, οι φίλοι και η επαφή με επαγγελματίες ψυχικής υγείας μπορεί να προσφέρει πολύτιμη βοήθεια.
Δυστυχώς, κατά την περίοδο αυτή αυξάνονται τα ποσοστά αυτοκτονιών, λόγω της συσσώρευσης αισθημάτων που αφορούν στην απαξίωση του εαυτού, στην αίσθηση του μη ανήκειν, της ευαλωτότητας και της απογοήτευσης μετά από μια συνομιλία ή ακόμα κι έναν τσακωμό με άτομα του οικείου οικογενειακού περιβάλλοντος και της μη ύπαρξης υγιούς υποστηρικτικού περιβάλλοντος.
Για εκείνους που βιώνουν την κατάθλιψη των Χριστουγέννων, υπάρχουν ορισμένα βήματα που μπορούν να βοηθήσουν·ένα από αυτά είναι η αναγνώριση των συναισθημάτων.
Είναι σημαντικό να αναγνωρίσουμε και να αποδεχτούμε τα συναισθήματά μας, χωρίς να νιώθουμε ένοχοι γι’ αυτά. Δεύτερον, η επικοινωνία είναι πολύ σημαντική, αφού σύμφωνα με τον Αριστοτέλη: «ο άνθρωπος είναι φύσει κοινωνικό ον».
Η συναναστροφή με κοντινούς φίλους ή την οικογένεια μπορεί να βοηθήσει στην αντιμετώπιση της μοναξιάς και της απομόνωσης.
Στη συνέχεια, η αυτοφροντίδα και η συνειδητοποίηση του ότι πρώτα πρέπει να προστατεύουμε τον εαυτό μας πνευματικά, ψυχικά και σωματικά και μετέπειτα να είμαστε διαθέσιμοι για τους όμορούς μας, η άσκηση, η υγιεινή διατροφή και οι δραστηριότητες που προάγουν την ψυχολογική ευεξία μπορούν να συμβάλλουν στην αντιμετώπιση της κατάθλιψης κατά τη διάρκεια αυτής της εορταστικής περιόδου.
Είναι πολύ σημαντικό να επιδιδόμαστε σε δραστηριότητες που μας αρέσουν, μας χαρίζουν χαρά και μας γεμίζουν.
Εξαιρετικά σημαντικό είναι το να ζητήσει κανείς βοήθεια, ενώ βρίσκεται σε ανάγκη: ο διαμοιρασμός ενός ανείπωτου φορτίου ή συναισθήματος δύναται να επουλωθεί μέσα από έναν φίλο που εμπιστευόμαστε ή από έναν ψυχολόγο ή θεραπευτή, χωρίς ταμπού που συχνά υπάρχουν στην ελληνική κοινωνία σε θέματα όπως η ψυχική υγεία.
Εν κατακλείδι κρίνεται αναγκαίο να θυμόμαστε ότι η κατάθλιψη των Χριστουγέννων είναι μια κοινή εμπειρία σε αρκετούς ανθρώπους και ότι υπάρχουν πόροι και υποστήριξη διαθέσιμα να βοηθήσουν κάποιον να αντιμετωπίσει αυτήν την περίοδο με περισσότερη αντοχή και φροντίδα προς τον εαυτό του.
Πρόκειται για μία περίοδο χαράς, αναγέννησης, εορτασμού και υποδοχής του Κυρίου, οπότε ας γιορτάσει ο καθένας όπως εκείνος αντιλαμβάνεται χωρίς τα στενά περιθώρια των στερεοτύπων, των προκαταλήψεων και της εμπορευματοποίησης, όχι μόνο κατά τη διάρκεια των Χριστουγέννων, αλλά και υιοθετώντας την αντίληψη αυτή ως τρόπο ζωής γενικότερα.
