Η τρίτη κάθε Δεκεμβρίου έχει οριστεί από το 1992 με απόφαση της γενικής συνέλευσης του ΟΗΕ ως η παγκόσμια ημέρα ατόμων με αναπηρία. Η ημέρα αυτή δίνει την ευκαιρία σε κυβερνήσεις, οργανισμούς και κοινωνίες να εστιάσουν σε θέματα που αφορούν στα δικαιώματα και τις δυνατότητες των ατόμων με αναπηρία. Με την αναφορά σε ειδικές ανάγκες εννοείται κάθε πνευματική ή σωματική αναπηρία, η οποία χρήζει ειδικής μεταχείρισης, ώστε το άτομο να αναπτύξει ισότιμα όλες τις ικανότητες του και να ενταχθεί στην κοινωνία. Αυτές μπορεί να είναι αισθητηριακές αναπηρίες (τύφλωση, κώφωση), σωματικές (εγκεφαλική παράλυση, ακρωτηριασμένα άκρα), νοητική καθυστέρηση, Διάχυτη Αναπτυξιακή Διαταραχή (αυτισμός), ειδικές μαθησιακές δυσκολίες (δυσλεξία κλπ).
Ούτως ή άλλως οι προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι άνθρωποι με αναπηρία καθημερινά είναι αρκετές και ο στόχος της εν λόγω ημέρας είναι να προωθήσει τα δικαιώματά τους και να ευαισθητοποιήσει το κοινό σχετικά με τις ανάγκες τους και τη σημασία της ισότητας για όλους. Τα άτομα με αναπηρίες βρίσκονται αντιμέτωπα με εμπόδια σε κάθε στροφή της ζωής τους, στιγματισμό και διακρίσεις, συντήρηση στερεοτύπων και προκαταλήψεων, έλλειψη κατάλληλης ιατρικής φροντίδας και υπηρεσιών αποκατάστασης και μη πρόσβαση σε μεταφορικά μέσα και κτίρια. Έχουν γενικά χειρότερη υγεία, χαμηλότερη εκπαίδευση, λιγότερες οικονομικές ευκαιρίες και υψηλότερα ποσοστά φτώχειας σε σχέση με τα άτομα χωρίς αναπηρία. Επιπλέον, σε μεγάλο βαθμό αποκλείονται από αστικές και πολιτικές διαδικασίες και η φωνή τους συντριπτικά καταπιέζεται σε θέματα κοινωνικά ή τοιαύτα που τα επηρεάζουν άμεσα.
Η Παγκόσμια Ημέρα των Ατόμων με Αναπηρία αναδεικνύει τις προκλήσεις και τις ανάγκες μιας κοινότητας που αγωνίζεται για ισότητα και δικαιοσύνη. Σε μικρές επαρχιακές πόλεις όπως η Ηγουμενίτσα, τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν τα Άτομα με Αναπηρία αποτελούν μια πραγματικότητα που απαιτεί προσοχή και δράση.
Η πόλη της Ηγουμενίτσας, παρότι μικρή σε έκταση, αντιμετωπίζει παρόμοια προβλήματα με άλλες περιοχές, όσον αφορά στην πρόσβαση και τη στήριξη τους. Η έλλειψη προσαρμοσμένων υποδομών, η περιορισμένη πρόσβαση σε υπηρεσίες υγείας και εκπαίδευσης και η ανεπαρκής κοινωνική στήριξη αποτελούν ορισμένα από τα κύρια ζητήματα που αντιμετωπίζουν τα ΑΜΕΑ στην εν λόγω περιοχή.
Η πρόσβαση σε βασικές υπηρεσίες είναι μία από τις πρωταρχικές προκλήσεις που αντιμετωπίζουν τα Άτομα με Αναπηρία στην Ηγουμενίτσα. Οι περιορισμένες υποδομές και η έλλειψη προσαρμοσμένων εγκαταστάσεων καθιστούν δύσκολη την πρόσβαση σε δημόσιους χώρους, κτίρια και μέσα μαζικής μεταφοράς. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε απομόνωση και περιορισμό των κοινωνικών δραστηριοτήτων για πολλούς ανθρώπους με ειδικές ικανότητες.
Ειδικότερα, όσον αφορά στην υγεία, η πρόσβαση σε ιατρικές υπηρεσίες είναι κρίσιμη για την ευημερία και την υγεία των ΑΜΕΑ. Η έλλειψη εξειδικευμένων ιατρών και εγκαταστάσεων που είναι προσαρμοσμένες στις ανάγκες τους μπορεί να δημιουργήσει εμπόδια στην πρόληψη και την αντιμετώπιση των ιατρικών τους αναγκών. Η έλλειψη πρόσβασης σε φυσιοθεραπευτές, εργοθεραπευτές και άλλους ειδικούς επαγγελματίες μπορεί να επιδεινώσει την κατάστασή τους.
Η εκπαίδευση είναι ένας άλλος τομέας όπου αντιμετωπίζονται προβλήματα. Πολλές φορές, τα σχολεία δεν είναι πλήρως προσβάσιμα για τα Άτομα με Αναπηρία, αφήνοντάς τα να αντιμετωπίζουν δυσκολίες στη συμμετοχή τους στην εκπαιδευτική διαδικασία. Η έλλειψη εξειδικευμένων εκπαιδευτικών και τεχνολογικών εργαλείων μπορεί να περιορίσει τις δυνατότητες μάθησης και ανάπτυξης των παιδιών και των νέων με αναπηρία.
Πέρα από τα προβλήματα πρόσβασης, η κοινωνική στήριξη και η ένταξη στην κοινότητα είναι επίσης σημαντικά ζητήματα. Η έλλειψη ευαισθητοποίησης και κατανόησης από τα μέλη της κοινωνίας μπορεί να οδηγήσει σε απομόνωση και κοινωνικό αποκλεισμό τα Άτομα με Αναπηρία.
Ωστόσο, παρά τις προκλήσεις, υπάρχουν προσπάθειες για βελτίωση στην Ηγουμενίτσα και σε άλλες περιοχές παγκοσμίως. Κοινοτικά προγράμματα ευαισθητοποίησης, προώθησης της πρόσβασης και εκπαίδευσης του κοινού, καθώς και προσπάθειες για τη βελτίωση των υποδομών, αποτελούν σημαντικά βήματα προς τη δημιουργία μιας πιο προσβάσιμης και ανοικτής κοινωνίας για όλους.
Η προσέγγιση στα αναπηρικά ζητήματα έχει εξελιχθεί σημαντικά με την πάροδο του χρόνου. Σήμερα, η παγκόσμια κοινότητα προσπαθεί να κατανοήσει και να ενισχύσει τα δικαιώματα και την ισότητα των ανθρώπων με αναπηρία σε όλους τους τομείς της ζωής τους. Αυτό περιλαμβάνει την πρόσβαση σε εκπαίδευση, εργασία, υγειονομική περίθαλψη και κοινωνική συμμετοχή.
Ένας από τους πιο σημαντικούς πυλώνες της Παγκόσμιας Ημέρας των Ατόμων με Αναπηρία είναι η ανάδειξη των αναγκών τους. Οι άνθρωποι με αναπηρία συχνά αντιμετωπίζουν διακρίσεις και περιορισμούς στην καθημερινότητά τους λόγω των φυσικών ή κοινωνικών περιορισμών που αντιμετωπίζουν. Η ημέρα αυτή δίνει την ευκαιρία να ακουστούν οι φωνές τους, να επισημανθούν οι προκλήσεις τους και να ενισχυθεί η ανάγκη για δράση και αλληλεγγύη.
Μία από τις σημαντικότερες πτυχές είναι η ανάδειξη της ανάγκης για πρόσβαση σε εκπαίδευση για όλους. Η εκπαίδευση είναι το κλειδί για την ενσωμάτωση και την εξέλιξη. Οι προσαρμοσμένες εκπαιδευτικές προσεγγίσεις και η υποστήριξη της τεχνολογίας μπορούν να προσφέρουν στους μαθητές με αναπηρία τα εργαλεία που χρειάζονται για να αναπτύξουν το πλήρες δυναμικό τους.
Εκτός από την εκπαίδευση, η παγκόσμια κοινότητα αναζητά τρόπους να διασφαλίσει την πρόσβαση των ανθρώπων με αναπηρία στην απασχόληση. Η ανεργία μπορεί να είναι υψηλότερη μεταξύ των ατόμων αυτών λόγω διακρίσεων ή έλλειψης προσαρμοσμένων ευκαιριών. Η δημιουργία προγραμμάτων που υποστηρίζουν την ενσωμάτωση τους στην αγορά εργασίας είναι ζωτικής σημασίας για τη δημιουργία μιας ισότιμης κοινωνίας.
Πέρα από αυτά, η ενίσχυση της πρόσβασης στην υγειονομική περίθαλψη κρίνεται απαραίτητη. Η διασφάλιση ότι όλοι έχουν πρόσβαση σε κατάλληλη ιατρική φροντίδα και υποστήριξη θεωρείται μείζονος σημασίας για τη βελτίωση της ποιότητας ζωής των ανθρώπων με αναπηρία.
Επιπλέον, η κοινωνική συμμετοχή και η αποδοχή της διαφορετικότητας αποτελούν σημαντικούς παράγοντες για τη δημιουργία μιας ενιαίας και ανοικτής κοινωνίας. Η Παγκόσμια Ημέρα των Ατόμων με Αναπηρία αναδεικνύει τη σημασία της ανοχής, της σεβασμού και της ενσυναίσθησης προς όλους τους ανθρώπους, ανεξαρτήτως των διαφορών τους.
Επιπρόσθετα, πρόκειται για μια ευκαιρία για όλους μας να συνειδητοποιήσουμε τη σημασία της συμπαράστασης προς τα μέλη της κοινότητάς μας που έχουν ιδιαίτερες ανάγκες.
Συνοψίζοντας, η Παγκόσμια Ημέρα των Ατόμων με Αναπηρία αποτελεί μια υπενθύμιση της ανάγκης για αλληλεγγύη, συμπόνοια και δράση για τη διασφάλιση της ισότητας και της δικαιοσύνης για όλους, ανεξαρτήτως των διαφορών τους. Είναι καθήκον όλων μας να δράσουμε και να δημιουργήσουμε ένα περιβάλλον, που θα ενθαρρύνει την ενσωμάτωση και την ανάπτυξη για κάθε μέλος της κοινότητάς μας. Τα άτομα με αναπηρία δε ζητάνε να γίνει η ζωή τους ευκολότερη. Ζητάνε να γίνει η ζωή τους ίση με τη δική μας. Στόχος πρέπει να είναι όχι η τυπική, αλλά η πραγματική ισότητα, η οποία σημαίνει ίσες ευκαιρίες στην κοινωνική, οικονομική και πολιτική ζωή. Αυτό που πρέπει να επιδιώκεται είναι ο σεβασμός της ατομικής και ομαδικής ιδιαιτερότητας. Η σημερινή ημέρα αποτελεί μια ακόμα αφορμή για να προβληματιστούμε και να αναλογιστούμε πόσα και ποια ουσιαστικά βήματα έχουμε πραγματοποιήσει τα τελευταία χρόνια ως προς την ισότιμη πρόσβαση, αντιμετώπιση και συμπερίληψη των ατόμων με αναπηρία σε όλο το φάσμα των κοινωνικών δραστηριοτήτων. Τα ΑμεΑ δεν είναι κάποιοι άλλοι, είναι οι γονείς μας, τα αδέλφια μας, οι συγγενείς μας, οι φίλοι μας.
Δυστυχώς, η κοινωνία πολλές φορές δε λαμβάνει υπόψη τα χαρακτηριστικά της συγκεκριμένης ομάδας πληθυσμού, τις δυνατότητες και τις ειδικές τους ανάγκες. Αισθάνονται την περιθωριοποίηση και τη στέρηση της συμμετοχής στα κοινωνικά, δημόσια αγαθά και υπηρεσίες, που πρέπει να είναι κοινά σε όλους τους πολίτες ενός κράτους.
Η περιθωριοποίηση των ατόμων με ειδικές ανάγκες είναι κάτι που πρέπει να καταγγελθεί, καθώς συνεπάγεται έλλειψη ανθρωπισμού και ευαισθησίας από την κοινωνία, απουσία εξευγενισμού της ψυχής, μειωμένο ήθος και τελικά έλλειψη αλληλεγγύης και κοινωνικής συνείδησης, στοιχεία που αποτελούν ακρογωνιαίους λίθους μιας πολιτισμένης κοινωνίας. Αντιλαμβανόμαστε λοιπόν, ότι μια τέτοια κοινωνία που δε μεριμνά για τα άτομα με ειδικές ανάγκες είναι αναξιοκρατική και επομένως, μη δημοκρατική και πολιτισμένη. Ο δείκτης άλλωστε της κουλτούρας ενός λαού σχετίζεται άμεσα με τη στάση των πολιτών και της πολιτείας απέναντι σε ευαίσθητες κοινωνικές ομάδες.
Με αφορμή την παγκόσμια ημέρα αναπηρίας πρέπει όλοι να αποβάλουμε κάθε προκατάληψη για τα άτομα με ειδικές ανάγκες, να κατανοούμε τα προβλήματά τους και να είμαστε αρωγοί τους, κάθε φορά που παρίσταται ανάγκη. Η αδιαφορία μας, η περιφρόνηση και η ρατσιστική αντιμετώπισή τους, είναι απάνθρωπη στάση ζωής, που πληγώνει τα άτομα αυτά και πολλές φορές τους αναστέλλει τη διάθεση για ζωή.
Αυτονόητα θα πρέπει να εναγκαλίζουμε με αγάπη τις πρωτοβουλίες τους, να τους συμπαραστεκόμαστε και να ενθαρρύνουμε τις δραστηριότητές τους, ώστε με τον τρόπο αυτό να τονώνεται η ψυχολογία τους και να αποκτούν αυτοπεποίθηση και σιγουριά. Με τη συμπαράσταση και την κατανόησή μας, τα άτομα με ειδικές ανάγκες μπορούν εύκολα να μεταβληθούν σε άτομα με ειδικές ικανότητες. Η συμπαράστασή μας στα άτομα αυτά πρέπει να γίνει τρόπος ζωής, γιατί μόνο έτσι θα διευκολύνουμε τη ζωή των συνανθρώπων μας. Πρέπει και οφείλουμε να διοργανώνουμε μαζί τους διάφορες εκδηλώσεις, ώστε να τους δίνουμε την ευκαιρία, με ίσους όρους, να εκδηλώνουν την ικανότητά τους και να αποκαλύπτουν το ταλέντο τους.
Οφείλουμε, επομένως, να βοηθήσουμε και εμείς να αισθάνονται κοινωνικά χρήσιμοι, όπως είναι και στην πραγματικότητα. Αυτή, εξάλλου, η συμπεριφορά φανερώνει και τον ανθρωπιστικό μας πολιτισμό.
