«Το δε προνοείν και προλαµβάνειν κρείττον εστί του θεραπεύειν» σύμφωνα με τον Ιπποκράτη, σε απλή απόδοση «η πρόληψη είναι η καλύτερη θεραπεία». Στη χώρα μας ωστόσο η πρόληψη υγείας δεν είχε τύχει διαχρονικά της προσοχής που έπρεπε. Είναι ενδεικτικό ότι την περίοδο 2018-2020 μία στις τέσσερις γυναίκες δεν είχε κάνει τεστ ΠΑΠ, μία στις δύο γυναίκες άνω των 40 ετών δεν είχε κάνει μαστογραφία, και μόνο ένα στα δέκα άτομα άνω των 50 ετών είχε κάνει την αιματολογική ανάλυση που απαιτείται για την έγκαιρη ανίχνευση του καρκίνου του παχέος εντέρου. Η μειωμένη έμφαση στην πρόληψη επηρεάζει αρνητικά όχι μόνο πόσα χρόνια αναμένεται κατά μέσο όρο να ζήσουμε αλλά και το πόσα από τα χρόνια αυτά θα είναι ποιοτικά.
Αυτή την κατάσταση φιλοδοξεί να βελτιώσει το σχέδιο Πρόληψης, Προστασίας και Προαγωγής της Υγείας «Σπύρος Δοξιάδης», η πρώτη συστηματική προσπάθεια στη χώρα μας για την πρόληψη υγείας στο μεγαλύτερο τμήμα του πληθυσμού. Ήδη υλοποιείται το πρόγραμμα προληπτικών διαγνωστικών εξετάσεων για τον καρκίνο του μαστού «Φώφη Γεννηματά» μέσω του οποίου έχουν γίνει 300.000 μαστογραφίες και έχουν εντοπιστεί ευρήματα σε περισσότερες από 15.000 γυναίκες, στις οποίες δόθηκε η ευκαιρία να ξεκινήσουν έγκαιρα τη θεραπεία τους και να έχουν αυξημένες πιθανότητες πλήρους ίασης. Το επόμενο διάστημα αναμένεται να «τρέξει» το πρόγραμμα πρόληψης του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας που αφορά 2,5 εκατ. γυναίκες ηλικίας 21-65 ετών και το οποίο, σε συνδυασμό με τις νέες κατευθυντήριες οδηγίες του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας για τον εμβολιασμό έναντι του ιού HPV, αναμένεται ως το 2030 να οδηγήσει στην εξάλειψη των νέων περιπτώσεων καρκίνου του τραχήλου εξαιτίας του HPV.
Ένα σημαντικό μέρος των θανάτων στη χώρα μας (4 στους 10) οφείλονται σε συμπεριφορικούς παράγοντες κινδύνου, με κυριότερους το κάπνισμα και την παχυσαρκία. Έχουμε το υψηλότερο ποσοστό υπέρβαρων ή παχύσαρκων εφήβων στην Ε.Ε. (περισσότεροι από ένας στους πέντε), και μάλιστα σημαντικά αυξημένο σε σχέση με τις αρχές του 2000. Γι’ αυτό ιδιαίτερα σημαντική θέση στο σχεδιασμό έχει η Εθνική Δράση κατά της Παιδικής Παχυσαρκίας, ένα πρόγραμμα για παιδιά έως 17 ετών με παρεμβάσεις για την προώθηση ενός υγιούς τρόπου ζωής, την έγκαιρη ανίχνευση και εξειδικευμένη υποστήριξη των παιδιών που αντιμετωπίζουν υπερβαρότητα και παχυσαρκία.
Αν τους προηγούμενους δύο αιώνες οι πολιτικές δημόσιας υγείας παγκοσμίως στόχευαν στην αύξηση του προσδόκιμου ζωής, στον αιώνα που διανύουμε επιδιώκουν την υιοθέτηση ενός υγιούς τρόπου ζωής, ο οποίος θα μας βοηθήσει να ζούμε όχι μόνο περισσότερα αλλά και καλύτερα χρόνια. Αυτή η «στροφή» γίνεται, βήμα – βήμα, πράξη και στη χώρα μας.
