Ο Γιώργος Γκορέζης για τις ΑΟΖ

Συντάκτης: Γκορέζης Γιώργος Οι εξελίξεις στη ΝΑ Μεσόγειο δείχνουν ότι βρισκόμαστε στην αρχή μιας κρίσης, που χρειάζεται ιδιαίτερη ψυχραιμία στο χειρισμό της. Ο Ερντογάν μοιάζει να μην ελέγχει...

Μεγάλα όμως ερωτηματικά προκαλεί ο τρόπος που «φαντάζεται» το Ελληνικό Υπουργείο Εξωτερικών την υφαλοκρηπίδα και την ΑΟΖ του Καστελόριζου. Η ανακοίνωση του Υπουργείου Εξωτερικών : «Το νορβηγικό ερευνητικό πλοίο και συνοδευτικά σκάφη (θα βρίσκονται) σε περιοχή που σύμφωνα με τις σχετικές πρόνοιες του Δικαίου της θάλασσας επικαλύπτει ΚΑΙ ελληνική υφαλοκρηπίδα νοτίως του Καστελόριζου…», είναι απολύτως παράλογη, αφού δίνει στην Τουρκία επιχειρήματα ότι στην περιοχή ΝΟΤΙΩΣ του Καστελόριζου μπορεί να υπάρχει και άλλη υφαλοκρηπίδα, πλήν της απολύτου ελληνικής.Το σενάριο με τους παληκαρισμούς και τις απειλές της Τουρκίας το ζούμε επαναλαμβανόμενο από το 2008. Στις 13 Νοεµβρίου 2008, τουρκικό πολεµικό σκάφος προσέγγισε δύο ερευνητικά σκάφη υπό ξένη σηµαία, τα οποία διενεργούσαν πετρελαϊκές έρευνες νότια της Κύπρου για λογαριασµό της Κυπριακής ∆ηµοκρατίας, και τα απείλησε, και στις 14 Νοεµβρίου, σημειώθηκε νέα τουρκική πρόκληση, αυτή τη φορά στα ανοικτά του Καστελλόριζου, όπου το νορβηγικό ερευνητικό σκάφος «Malene Ostervold», πραγµατοποιούσε έρευνες για λογαριασµό της Τουρκίας. Στην περιοχή έσπευσε ελληνικό πλοίο, ενώ κατόπιν διαβηµάτων και προειδοποιήσεων ότι βρισκόταν σε ελληνική υφαλοκρηπίδα, το σκάφος απομακρύνθηκε.

Η Τουρκία επιχειρεί επίμονα να «αποδείξει», κατά παράβαση οποιουδήποτε κανόνος Διεθνούς Δικαίου, ότι έχει «και» αυτή ΑΟΖ μεταξύ της Ελλάδας, της Κύπρου και της Αιγύπτου. Η Τουρκία όμως, σύμφωνα με το Διεθνές Δίκαιο, δεν διαθέτει ΑΟΖ στη θαλάσσια αυτή περιοχή και τούτο γιατί παρεμβάλλεται το Καστελόριζο. Το Καστελόριζο διαθέτει σύμφωνα με το Διεθνές Δίκαιο και χωρικά ύδατα και υφαλοκρηπίδα και επομένως και ΑΟΖ, η οποία εφάπτεται με αυτήν της Αιγύπτου και της Κύπρου, όταν βεβαίως η Αθήνα αποφασίσει να οριοθετήσει την ΑΟΖ της χώρας μας. Το νησί μας όμως αυτό χαλάει όλα τα σχέδια της Τουρκίας για ΑΟΖ με την Αίγυπτο.  Ο Νταβούτογλου μας το είχε πει όταν είχε έρθει στην Αθήνα. «Το Καστελόριζο, βρίσκεται κάπου στη NA Μεσόγειο», είχε δηλώσει σε συνέντευξή του στο κανάλι Mega.

Αλλά δεν είναι μόνο η έξοδος του Νορβηγικού ερευνητικού σκάφους, που έχει ναυλώσει η Άγκυρα για έρευνες σε κομμάτι της ελληνικής υφαλοκρηπίδας. Σύμφωνα με ασφαλείς πληροφορίες, από την τουρκική ναυτική βάση του Ακτάζ, απέναντι από τη Ρόδο, αναχώρησαν 10 πυραυλάκατοι, 2 φρεγάτες και 1 σκάφος ανεφοδιασμού, τα οποία έχουν εντοπιστεί να πλέουν 60 ν.μ. νοτιοανατολικά του Καστελόριζου. Σύμφωνα ακόμα με την τουρκική NAVTEX, τα ερευνητικά πλοία, που θα κάνουν έρευνες στην περιοχή του Καστελόριζου για λογαριασμό της Τουρκίας επί δίμηνο, είναι τα εξής τέσσερα: Σαρόνα, Μπέργκεν, Γκόμαρ και Μπέμερ. Η περιοχή ερευνών τους είναι 32,4 ν.μ. νότια του Καστελόριζου μέχρι 100 ν.μ. νότια – νοτιοανατολικά, ως τα όρια της αιγυπτιακής ΑΟΖ.

Στις 19 Σεπ ο Ερντογάν δήλωσε ότι η χώρα του θα αρχίσει γεωτρήσεις στο θαλάσσιο χώρο μεταξύ της Τουρκίας και του ψευδοκράτους. Η Τουρκία έχει ανοίξει μέτωπα παντού, πράγμα που δείχνει ότι έχει χάσει τον έλεγχο και τα παίζει όλα για όλα.  Αντιλαμβάνεται ότι η αντιπαράθεση της με το Ισραήλ θα είναι καταστροφική, και αναζητεί τρόπους να απεμπλακεί. Να κάνει πίσω, δεν θα είναι εύκολο. Όπως δεν θα είναι εύκολο να δικαιολογήσει πως θα επιστρέψει χωρίς ουσιαστική αντίδραση να γίνουν από την Noble Energy και το γεωτρύπανό της « Όμηρος» οι έρευνες στο οικόπεδο 12 της Κύπρου. Προσπαθεί να δημιουργηθεί ένα θερμό επεισόδιο για να αποσπάσει τη προσοχή της κοινής γνώμης.      

Οι «τσαμπουκάδες» της Τουρκίας έχουν μακρά ιστορία. Κατέλαβε το 40% της Κύπρου, το οποίο, παρά τα σχετικά ψηφίσματα του ΣΑ του ΟΗΕ, συνεχίζει να κατέχει με 40 χιλιάδες στρατό κατοχής. Ταυτόχρονα, ασκώντας κρατική τρομοκρατία, έθεσε υπό ομηρεία την Ελλάδα, η οποία επί τριάντα χρόνια δεν μπορεί να κάνει χρήση ενός κυριαρχικού της δικαιώματος, που είναι η επέκταση των χωρικών της υδάτων στα 12 ναυτικά μίλια. Αρνείται πεισματικά να αναγνωρίσει το Διεθνές Δίκαιο της Θάλασσας του 1982, το οποίο δίνει το δικαίωμα στις χώρες που έχουν θαλάσσιες ακτές, να ορίσουν την Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη (ΑΟΖ), κατόπιν συμφωνίας με τις όμορες προς αυτές χώρες. Αυτό ακριβώς το δικαίωμα έκανε χρήση η μικρή και διαμελισμένη Κύπρος, και όρισε την ΑΟΖ της με την Αίγυπτο, το Ισραήλ και το Λίβανο, ενώ είναι σε εξέλιξη ανάλογη διαδικασία με τη Συρία.

Γνωρίζοντας το ανωτέρω ιστορικό της γείτονας, δεν είναι καθόλου δύσκολο να προβλέψουμε τις περαιτέρω επιδιώξεις της. Σε πρώτη φάση θα επιδιώξει να αμφισβητήσει εμπράκτως τις ΑΟΖ Κύπρου-Ισραήλ, με την αυξημένη παρουσία της με πολεμικά πλοία στα όρια της ΑΟΖ των χωρών αυτών, βάζοντας ακόμα και την πολεμική της αεροπορία στο παιχνίδι, όπως ακριβώς κάνει με την Ελλάδα στο Αιγαίο. Μετά την αναγνώριση της Παλαιστίνης ως κυρίαρχου κράτους το Σεπτέμβριο στη Γεν. Συνέλευση του ΟΗΕ, σχεδιάζει να ανακηρύξει μονομερώς τη δική της ΑΟΖ στην ΝΑ Μεσόγειο μέχρι τα 200 ν.μ., και στη συνέχεια να οριοθετήσει την ΑΟΖ με το ψευδοκράτος, χωρίς να αναγνωρίζει δικαίωμα ΑΟΖ στο Καστελόριζο. Έτσι ανοίγει ο δρόμος για την οριοθέτηση της ΑΟΖ με την Παλαιστίνη, που θα της επιτρέψει να έχει υπό τον έλεγχο της το κοίτασμα Λεβιάθαν. Είναι ορατή η ανάγκη ετοιμότητας της χώρας μας για την αντιμετώπιση του θέματος του Καστελόριζου, όταν η Τουρκία ανακηρύξει μονομερώς την ΑΟΖ της. 

Στα ανωτέρω σχέδια της Τουρκίας εντάσσεται και η πρόσφατη προσπάθεια της να σπάσει τον ναυτικό αποκλεισμό που εφαρμόζει το Ισραήλ στη Λωρίδα της Γάζας. Διέθεσε τα απαιτούμενα κεφάλαια για τη μίσθωση του Μαβί Μαρμαρά και ανέθεσε στην παρακρατική ισλαμοφασιστική οργάνωση ΙΗΗ την αποστολή να σπάσει το εμπάργκο. Ο στόχος ήταν να αποκτήσει ναυτική δραστηριότητα η Λωρίδα της Γάζας, για να ισχυροποιηθούν τα επιχειρήματα της Τουρκίας που θα οδηγούσαν στην ομηρία της ΝΑ Μεσογείου. Το Ισραήλ αντέδρασε με το γνωστό τρόπο, για να οδηγηθούν σε αδιέξοδο οι σχέσεις Τουρκίας-Ισραήλ.
Η στάση που θα κρατήσει το Κάιρο στην αντιπαράθεση Ισραήλ-Τουρκίας σε σχέση με το Παλαιστινιακό αλλά και τις ενεργειακές εξελίξεις στην Ανατολική Μεσόγειο, πρόκειται να κρίνουν τις εξελίξεις. Αν η Αίγυπτος πάρει το μέρος της Άγκυρας, αχρηστεύει την Ειρηνευτική Συμφωνία του 1979 , και ακυρώνει την παραδοσιακή φιλία με τον ελληνισμό. Στη περίπτωση αυτή οι κύριες χώρες σύμμαχοι των ΗΠΑ στο περιφερειακό υποσύστημα Ελλάδα-Τουρκία-Αίγυπτος-Ισραήλ θα μοιράζονταν σε δύο στρατόπεδα, με αποτέλεσμα να κινδυνεύει όχι μόνο η ειρήνη στην Μέση Ανατολή, αλλά και η συνοχή του ΝΑΤΟ. Γι’ αυτό το σενάριο αυτό θεωρείται απίθανο. Εκτός αν η πραγματική αιτία των τεκταινομένων δεν ήταν ιδεολογική, αλλά ο πλούτος της Ανατολικής Μεσογείου, πράγμα που δικαιολογεί κάθε πολιτικό ρίσκο στις εταιρίες που θα επένδυαν στην περιοχή.
Οι ειδικοί σε τέτοιες αναλύσεις παραθέτουν και την πιθανότητα η όλη υπόθεση να είναι στημένη από τη Τουρκία, που θέλει, χωρίς να τραβήξει την υπόθεση στα άκρα, να αποκτήσει τη συμπάθεια των χωρών της Ανατολικής Μεσογείου.

Σε κάθε περίπτωση και οι τέσσερες χώρες που πρωταγωνιστούν στα γεγονότα αντιμετωπίζουν σοβαρότατα εσωτερικά προβλήματα, που μπορούν να αποτελέσουν εφαλτήριο για ακραίες επιλογές και «αστάθμητο παράγοντα» στην εξωτερική τους πολιτική. Ο «αστάθμητος παράγοντας», για την Ελλάδα ακούει στο όνομα «χρεοκοπία», στην Τουρκία ονομάζεται «κεμαλικό κατεστημένο», στην Αίγυπτο «Αδερφοί Μουσουλμάνοι» και στο Ισραήλ «αγανακτισμένοι», και μπορεί να οδηγήσει τις διεθνείς σχέσεις σε καταστάσεις τις οποίες κανένας από τους εμπλεκομένους δε θα ήθελε να δει. Σ’ όλα αυτά προσθέτουμε και τους δρώντες όπως  ΗΠΑ,  Ρωσία  ,οπότε τα πράγματα περιπλέκονται ακόμα περισσότερο.

Ο ρόλος του ελληνισμού αποτελεί τον κρίσιμο παράγοντα σταθεροποίησης, είτε μέσω της δημιουργίας δύο «αντιπάλων στρατοπέδων», είτε μέσω της ανάληψης του ρόλου του «έντιμου ενδιάμεσου» που θα φέρει μία νέα ισορροπία στην περιοχή. Εάν τα πράγματα οδηγηθούν στα άκρα, η Αθήνα και η Λευκωσία θα πρέπει να είναι έτοιμες να υπερασπιστούν αυτό που δεν υπερασπίστηκαν 37 έτη, την τιμή και την ύπαρξή τους στην Ανατολική Μεσόγειο. Εάν η Τουρκία εγκαταλείψει τις μαξιμαλιστικές της επιδιώξεις, τότε η Αθήνα μπορεί να αποτελέσει το «κέντρο βάρους» μιας νέας προσέγγισης μεταξύ κρατών, τα οποία βρίσκονται στην ίδια σημαντική «γειτονιά» και τα οποία περνούν αυτή την εποχή μία περίοδο εσωτερικής κρίσης, τόσο σε οικονομικό όσο και σε κοινωνικό επίπεδο, αλλά κυρίως σε επίπεδο αναζήτησης μίας νέας ταυτότητας.

Οι εξελίξεις στη περιοχή είναι κρίσιμες για τον Ελληνισμό. Απαιτούν, μακριά από φοβικά σύνδρομα και λεονταρισμούς, νηφαλιότητα και υπευθυνότητα. Και επιβάλλουν όλοι να ανακαλέσουμε στη μνήμη μας τα λάθη μας και τα όσα έγιναν ή δεν έγιναν στην κρίση των Ιμίων.

In this article

Join the Conversation