Είμαι παιδί εκτελεσθέντος με τους 49 Προκρίτους της πόλης Παραμυθιά την 29/09/1943.
Εδώ και πολλά χρόνια η αδελφή μου Βαρβάρα, 97 ετών σήμερα, μου είχε πει ότι την ώρα της εκτέλεσης των 49 Προκρίτων από τους ΝΑΖΙ και Μουσουλμάνους την 29/09/1943, στο διπλανό χωράφι έβοσκε τα πρόβατα ένας βοσκός ο οποίος πρέπει να είδε και άκουσε πολλά. Περισσότερες πληροφορίες για το βοσκό αυτό, όπως όνομα, ηλικία και καταγωγή δεν ήξερε. Υπέθεσα ότι ο βοσκός αυτός θα ήταν ίσως κάποιος από κοντινό χωριό που πιθανά να μην ζούσε… Έτσι δεν έδωσα σημασία στην πληροφορία αυτή και σιγά σιγά έφυγε από τη μνήμη μου…Άλλωστε από κανέναν άλλο , στο πέρασμα των χρόνων, δεν επιβεβαιώθηκε αυτή η τόσο σημαντική πληροφορία.
Κάποια μέρα , πριν του ετήσιου μνημόσυνου των 49 Προκρίτων και ενώ καθόμουν σε καφετέρια στο κέντρο της Παραμυθιάς ήρθε και στάθηκε δίπλα μου ένας άνδρας ψηλός, καλοκαμωμένος, μεγάλης ηλικίας και αφού ακούμπησε το χέρι του στον ώμο μου με αιφνιδίασε λέγοντας : «Εγώ έμεινα ορφανός από μικρός. Ο πατέρας μου άφησε πίσω του πέντε παιδιά».
Έριξα μια λοξή ματιά επάνω του, είδα πως ήταν άγνωστος και αυθόρμητα του είπα ότι «και εγώ έμεινα ορφανός μικρός και ο πατέρας μου άφησε επτά παιδιά καθώς τον σκότωσαν με τους 49».
Τότε έγινα η μεγάλη αποκάλυψη που ποτέ μου δεν περίμενα. Μου είπε πως λέγεται Σωτήρης Κάτσος, είναι 97 ετών, δούλευε σαν βοσκός σε ένα Μουσουλμάνο για ένα κομμάτι ψωμί και την ώρα της εκτέλεσης έβοσκε τα πρόβατα σε διπλανό χωράφι και είδε και άκουσε πολλά… Τότε ήρθαν στο μυαλό μου τα λεγόμενα της αδελφής μου Βαρβάρας. Χωρίς άλλη σκέψη κανόνισα συνάντηση, η οποία πραγματοποιήθηκε μετά από λίγες ημέρες.
Κατά τη συνάντηση αυτή , που έγινε στον ίδια χώρο, του ζήτησα ηρεμία και αυτοσυγκέντρωση , όπως και «επιστράτευση» της μνήμης του, ώστε να θυμηθεί καλά όσα είδε και άκουσε κατά την εκτέλεση.
Κράτησα σημειώσεις και ακούστε τι μου είπε με κάθε λεπτομέρεια:
«Εγώ , μου λέει, την ώρα της εκτέλεσης έβοσκα τα πρόβατα ενός Μουσουλμάνου , του Καντίφι, ακριβώς στο διπλανό χωράφι από εδώ που είμαστε τώρα. Ήμουν 17 χρονών και τη δουλειά αυτή την έκανα για ένα κομμάτι ψωμί.
Λίγες μέρες πιο πριν έβλεπα εργάτες, χριστιανούς κρατουμένους από το Ζερβοχώρι να σκάβουν και να ανοίγουν με μεγάλη γούρνα. Από περιέργεια πήγα και τους ρώτησα τι θα θάψουν εκεί και μου απάντησαν ότι οι Γερμανοί θέλουν να θάψουν 49 ντεπόζιτα με βενζίνη.
Εκείνη τη μέρα, κατά τις πέντε η ώρα το πρωί, πήγα να βοσκήσω τα πρόβατα στο ίδιο χωράφι. Ακούμπησα σε ένα κορμό κομμένου δέντρου και λαγοκοιμήθηκα.
Ξαφνικά άκουσα φασαρία δίπλα και σηκώθηκα.
Είδα μια μεγάλη ομάδα ανδρών να οδηγείται φρουρούμενη από Γερμανούς και Μουσουλμάνους και να ανεβαίνει το μονοπάτι από τον κεντρικό δρόμο προς το σημείο που ήταν η σκαμμένη γούρνα. Ήταν δεμένοι ανά 4 ή ανά 2 , ίσως ανάλογα με την επικινδυνότητα δραπέτευσης. Φρουρούσαν τους γείτονες, χωριανούς και φίλους. Σαν σμάρι άγριο και σφήκες μανιασμένες τους άρπαξαν από το δρόμο και τους οδήγησαν στον τόπο της θυσίας.»
Και συνεχίζει ο Σωτήρης :
«Άκουσα τον Μπάρμπα να ζητά από τον Γερμανό επικεφαλής να αφήσει το παιδί του, να μη χαθούν και οι δύο. Δεν τον άκουσε.
Αφού τους έστησαν ορθούς στη σειρά και στο επάνω μέρος της γούρνας παρατάχθηκε απέναντί τους μια ομάδα Γερμανών στρατιωτών με αυτόματα όπλα στα χέρια.
Σε λίγο άκουσα ριπές.
Είδα τα άψυχα κορμιά να πέφτουν στη γούρνα και από το στόμα να κυλάει αίμα.
Εγώ φοβήθηκα πολύ. Άφησα τα πρόβατα και τρέχοντας ανέβηκα την πλαγιά του Αϊ Γιώργη, κατέβηκα από την πίσω μεριά , πήγα στο Παγκράτι και από εκεί στο ριζό από το βουνό. Περιπλανήθηκα στον κάμπο μέχρι το βράδυ…
Αργά το βράδυ πήγα σπίτι μου, κάτω από τον Αϊ Γιώργη, χτύπησα την πόρτα, την άνοιξε η μάνα μου και ουουου! Πώς έκανε μόλις με είδε…. Με είχε για σκοτωμένο….Πριν λίγα χρόνια είχε σκοτωθεί και άλλος αδερφός μου.
Συνέχιζα να βόσκω τα πρόβατα στο ίδιο χωράφι και τις άλλες μέρες.
Για τρείς μέρες έβλεπα από τα κορμιά που ήταν στη γούρνα χέρια υψωμένα, σα να ζητούσαν βοήθεια, και άκουγα βογγητά, όπως « τα κουτάβια στη γράβα».
Την τρίτη ημέρα ήρθαν οι Ζερβοχωρήτες και τους σκέπασαν… Δύο από αυτούς κατόρθωσαν να λυθούν και προσπάθησαν να φύγουν. Τον έναν τον σκότωσαν κάτω από τον κεντρικό δρόμο που ήταν μια συκιά και ο άλλος τραυματισμένος έτρεξε και έφυγε και όταν έφθασε στη στροφή του Αι Γιώργη ερχόταν ένας Μουσουλμάνος, τον είδε και τον σκότωσε.
Χαριστικές βολές δεν άκουσα να ρίχνουν. Άλλωστε δεν ήξεραν ποιος ήταν βαριά τραυματισμένος αφού ήταν σε ένα σωρό μέσα στη γούρνα τα κορμιά»
Προς στιγμή ενώ άκουγα τη συγκλονιστική αυτή μαρτυρία με μάτια βουρκωμένα, πνιγμένα στο δάκρυ και ενώ στην καρδιά μου κόχλαζε ο πόνος, αναρωτήθηκα αν αυτά που ακούω είναι αλήθεια ή φρικτός εφιάλτης της νύχτας…Πολλά χρόνια κατέτρωγε τα σωθικά μου το μαράζι να μάθω για τις τελευταίες στιγμές της εκτέλεσης κα τυχόν αντιδράσεις.
Όλα απαντήθηκαν με την αιφνιδιαστική και απρόσμενη παρουσία του βοσκού Σωτήρη, άγνωστου μέχρι τότε, ο οποίος με την τόσο γλαφυρή μαρτυρία του φώτισε τις άγνωστες πτυχές του δράματος που εκτυλίχθηκε εκείνο το πρωινό της 29/09/1943.
Οι αποκαλύψεις του βοσκού, αυτόπτη μάρτυρα, ύστερα από 80 χρόνια, έρχονται να επιβεβαιώσουν το φαινόμενο της ύπαρξης στη ζωή μας του θαύματος, το οποίο, κατά την Εκκλησιαστική ερμηνεία , είναι ένα γεγονός εκτός των φυσικών νόμων, αποδιδόμενο σε φαινόμενο ανεξήγητο με τη λογική και τη φυσική τάξη. Είναι έργο της Θείας Δύναμης για τη φανέρωση της Παντοδυναμίας της. Είναι ένα γεγονός υπεράνω της ανθρώπινης νόησης, ξένο, παράδοξο και ακατανόητο.
Άκουσα μέσα μου να μου ψιθυρίζει μυστικά μια φωνή και να μου λέει «…και τώρα Αντώνη, αφού τα έμαθες όλα, να πεθάνεις»
Αυτό υπήρξε το φρικτό τέλος των Προκρίτων. Αυτό το μέγα έγκλημα ΝΑΖΙ και Μουσουλμάνων.
Κάθε χρόνο τη μέρα αυτή τιμούμε τη μνήμη των νεκρών μας με τις τιμές που πρέπουν, μπροστά στο προσκυνητάρι της φυλής μας με τις Άγιες μορφές του, γιατί οι νεκροί πεθαίνουν όταν τους ξεχνάμε.
Τέλος να επαναλάβουμε την υπόσχεση του Σπαρτιάτη πολεμιστή: «Άμες δε γεσόμεθα πολλώ κάρονες» – Εμείς θα γίνουμε καλύτεροι.
Join the Conversation