Η Χάννα Άρεντ κάλυψε ως δημοσιογράφος για το The New Yorker, τη δίκη του Άιχμαν, γερμανού αξιωματούχου του Γ΄Ράιχ, ο οποίος δικάστηκε και εκτελέστηκε στο Ισραήλ το 1961. Στη μελέτη που συνέγραψε μετά, διατύπωσε τη θεωρία της «Κοινοτοπίας του Κακού». Υποστηρίζει ότι συχνά, τα φριχτότερα εγκλήματα δεν γίνονται από διεστραμμένα μυαλά, αλλά από συνηθισμένους ανθρώπους της διπλανής πόρτας. Τι είναι όμως αυτό, που οπλίζει το χέρι αυτών των ανθρώπων; Κοινωνικοί και πολιτικοί λόγοι στα νεωτερικά καθεστώτα της εποχής μας, αλλοιώνουν σε τέτοιο βαθμό την προσωπικότητα των ανθρώπων, που μπορούν να διαπράξουν φρικτά εγκλήματα, αδιαφορώντας για τις επιπτώσεις των πράξεών τους.
Η Κοινοτοπία του Κακού δυστυχώς υπάρχει ακόμα και μας δείχνει ότι τα πολύ τελευταία χρόνια, όλο και πιο συχνά, συμβαίνουν γεγονότα, που κατά γενική ομολογία τα θεωρούμε απίστευτα. Πρόσφατα στη χώρα μας, μία χώρα με μοναδική ναυτική Ιστορία και ναυτοσύνη χιλιάδων ετών, είδαμε επαγγελματίες ναυτικούς να πετάνε στη θάλασσα έναν ανυπεράσπιστο άνθρωπο, χωρίς ενδοιασμό, ενώ ο ναυτικός κώδικας τιμής στο άκουσμα και μόνο της φράσης «άνθρωπος στη θάλασσα», επιβάλλει τη διάσωσή του, με κάθε κόστος.
Η ηθική χρεοκοπία μας, μάς οδηγεί σε υπερτροφικά Εγώ, που ξέρουν τα πάντα και δεν δέχονται κανέναν έλεγχο. Ως δάσκαλος και γω, βλέπω για παράδειγμα κάθε χρόνο όλο και περισσότερο, την ελληνική οικογένεια να μη δέχεται από το σχολείο να ασκήσει τον κοινωνικοποιητικό του ρόλο και να θέσει όρια σε συμπεριφορές, με ευθύνη και της εκάστοτε πολιτείας. «Πρέπει να ξανασεβαστούμε και να αναβαθμίσουμε ως κοινωνία και ως Πολιτεία τον δάσκαλο» δήλωσε ο Γ. Μπαμπινιώτης στην πρόσφατη επιστολή του στον νέο Υπουργό Παιδείας.
Εγώ θα προσθέσω και κάτι ακόμα. Σε κοινωνίες ακραίου ατομικισμού, όταν αποδεχόμαστε σιωπηρά τέτοιες συμπεριφορές, είμαστε συνένοχοι. Σήμερα ο Αντώνης πετάχτηκε στη θάλασσα, αύριο κάποιος άλλος Αντώνης θα πεταχτεί έξω από ένα νοσοκομείο και μεθαύριο από ένα σχολείο, σαν να μην τρέχει τίποτα. Δεν μπορεί να εξισώνουμε τα αληθινά θύματα, με τους θύτες που «πήγαν να φέρουν ένα μεροκάματο». Η κοινοτοπία του Κακού εξαπλώνεται σιγά σιγά παντού, εξαιτίας της δικής μας αδιαφορίας.
* Ο Θεοδώρου Μιχάλης είναι δάσκαλος, μέλος του Συλλόγου Εκπαιδευτικών ΠΕ Θεσπρωτίας, Αιρετός στο ΠΥΣΠΕ και υποψήφιος Δημοτικός Σύμβουλος Ηγουμενίτσας, με το συνδυασμό του Παναγιώτη Νταή «Συμμαχία Ανάπτυξης και Αλληλεγγύης».
Join the Conversation