Πως καθιερώθηκαν οι εθνικές εορτές Σουλίου

Για πρώτη φορά ως πανελλήνιες οι εορτές Σουλίου (εθνική εορτή) οργανώθηκαν, στη μνήμη του αγώνα των Σουλιωτών, στις 30 Απρίλη του 1961. Στο διάστημα προ του 1961, είχαν καθαρά τοπικό χαρακτήρα.

Οι σύλλογοι “Ένωση Παραμυθιωτών Ιωαννίνων” και «Οι φίλοι του Σουλίου» με τον αείμνηστο Παραμυθιώτη διακεκριμένο ιστορικό και λόγιο Βασίλη Κραψίτη ήταν οι πρωτεργάτες της τέλεσης τους.

Να σημειωθεί ότι ο σύλλογος «Οι Φίλοι του Σουλίου», με τις αλλεπάλληλες εκδόσεις ιστορικών κειμένων και αρχείων, γνωστές ως « Μνήμη Σουλίου», αλλά και με τις ανεγέρσεις προτομών και μνημείων στο χώρο του Σουλίου και στην πόλη της Παραμυθιάς, συνέβαλε καθοριστικά στο να διατηρηθεί άσβεστη η παράδοση του ηρωισμού των Σουλιωτών .

Στον πρώτο εορτασμό του Σουλίου, στις 30 Απριλίου 1961, ομιλητής ήταν ο οραματιστής της πανελλήνιας αναγνώρισης και καθιέρωσης του ηρωικού αγώνα των Σουλιωτών συγγραφέας Βασίλης Κραψίτης, που αναστάτωσε συνειδήσεις και πυράκτωσε την άγνοια των πολλών, αναπτύσσοντας το θέμα: “Το νόημα του Σουλιώτικου έπους”.

Ο γιορτασμός, που έγινε με πρωτοβουλία και φροντίδα της Ενώσεως Παραμυθιωτών Ιωαννίνων “Το Σούλι” στις 30-4-1961 (και 1-5-1961, έλαβαν χώρα παράλληλες εκδηλώσεις), ήταν πανηγυρικός, καθώς συγκεντρώθηκαν απ΄ όλη την Ήπειρο, την Αθήνα και άλλα μέρη περίπου είκοσι χιλιάδες προσκυνητές και ανάμεσά τους εκπρόσωποι της πολιτείας, ανώτατων πνευματικών ιδρυμάτων κ.λπ

Είχε προηγηθεί η υποβολή στις 16 Νοεμβρίου 1960 υπομνήματος του Βασίλη Κραψίτη προς τους αρμοδίους για τη θέσπιση πανελλήνιων διήμερων κάθε χρόνο εορτών Σουλίου. Επίσημα καθιερώθηκε ο πανελλήνιος εορτασμός με το διάταγμα 157 /25-2- 1969

Κατά τον πρώτο εορτασμό δεν υπήρξε σπίτι στην Παραμυθιά, που να μην άνοιξε φιλόξενα την πόρτα του για να περιποιηθεί τους επισκέπτες, ενώ για μια μέρα, το ιστορικό Σούλι έγινε το “Το κοινόν των Ηπειρωτών”, η πανελλήνια αμφικτιονία.

Η καθιέρωση ως πανελληνίων των εορτών του Σουλίου, προέκυψε από την ανάγκη να τιμηθούν, αυτοί που δίδαξαν στο πεδίο της μάχης το χρέος προς την πατρίδα. Από τον άγριο, τον λιτό και συνάμα επιβλητικό τόπο του Σουλίου, ξεπηδά η πίστη στα ιδανικά του Ελληνισμού.