Οφείλουμε σήμερα να πούμε στην Ελλάδα και το λαό της την πραγματική ιστορία της Εθνικής Αντίστασης, την αλήθεια, μακριά από κάθε σκοπιμότητα και στρέβλωση. Η Εθνική Αντίσταση ήταν έργο ολόκληρου του Ελληνικού λαού, που αγωνιζόταν ενωμένος πάνω και πέρα από κάθε είδους διαχωρισμούς. Ο Καθηγητής Πολυχρόνης Ενεπεκίδης, γράφει: «Το 1941 εξορίσθει από την Ελλάδα προς στιγμήν η Ελευθερία και ξαφνικά ψήλωσε, από την πείνα και τη σκλαβιά, ο νους και το φρόνημα των ηττημένων νικητών».
Καθώς έληξε ο πρώτος χρόνος της Κατοχής, παρά την πείνα που μάστιζε τη χώρα, ο ένοπλος αγώνας ολοένα και περισσότερο αναδυόταν από τον αντιστασιακό παλλαϊκό οργασμό. Μέχρι τότε όμως είχε ανοργάνωτη μορφή, ή τον αποτελούσαν σποραδικά ασύνδετα περιστατικά και γεγονότα. Η οργάνωση δεν άργησε τελικά να ωριμάσει.
Στις 2 Φεβρουαρίου του 1942, ιδρύεται το ΕΛΑΣ (Ελληνικός Λαϊκός Απελευθερωτικός Στρατός). Η ονομασία είχε μαζική επίδραση στον λαό τα χρόνια της Αντίστασης, καθώς συνδυαζόταν με τη λέξη “ΕΛΛΑΣ” και συνάρπαζε αντάρτες και μάζες.
Άλλη μία οργάνωση, εκτός από το ΕΑΜ, έμελλε να αναπτύξει δράση αξιόλογη και εφάμιλλη με αυτό . Η οργάνωση ΕΟΕΑ-ΕΔΕΣ του Συνταγματάρχη Ναπ. Ζέρβα, με υπαρχηγό τον Κομνηνό Πυρομάγλου.
Ο ΕΔΕΣ κατόρθωσε να οργανώσει μαζικά στις τάξεις του μεγάλο μέρος του Ελληνικού λαού, που εξοπλίσθηκε και δημιούργησε τις “Εθνικές Ομάδες Ελλήνων Ανταρτών” (ΕΟΕΑ). Μαζί με τον ΕΛΑΣ αποτελούσαν τους πρωτοπόρους της Εθνικής Αντίστασης. Στις 9 Σεπτεμβρίου 1942, προσχώρησαν στον ΕΔΕΣ οι ομάδες των ανταρτών του Βάλτου, υπό το Στυλιανό Χούτα, κι αργότερα πολλές άλλες οργανώσεις. Οι σκληρές μάχες κατά των κατακτητών Ιταλών και Γερμανών στη Μενίνα, το Μακρυνόρος, το Τετράκωμο κ.α, όπως και η ανατίναξη της γέφυρας του Γοργοπόταμου σε συνεργασία με τον ΕΛΑΣ, κατέστησαν το όνομα του Ζέρβα θρυλικό , με αποτέλεσμα η οργάνωση να εξαπλωθεί σ’ ολόκληρη την Ελλάδα και να διεξάγει μαζί με τον ΕΛΑΣ σθεναρή αντίσταση κατά του κατακτητή.
Και άλλες αξιόμαχες οργανώσεις ένοπλης αντίστασης κατέκλεισαν την ίδια περίοδο την Ελλάδα, όπως η οργάνωση ΕΚΚΑ του Συνταγματάρχη Δημήτριου Ψαρρού, οι ανταρτικές οργανώσεις Μακεδονίας, Θράκης, Πελοποννήσου, Κρήτης, και οι μυστικές οργανώσεις, με κυριότερες την ΠΕΑΝ, την ΠΡΟΜΗΘΕΥΣ ΙΙ, την ΜΙΔΑΣ 624, την ΜΠΟΥΜΠΟΥΛΙΝΑ, και άλλες πολλές. Δίκαια η Εθνική Αντίσταση της Ελλάδας, αποτελεί σημαντικό ιστορικό επίτευγμα και στέκεται περήφανα δίπλα στα πρώτα κινήματα Αντίστασης των λαών της Ευρώπης κατά της Χιτλερικής τυραννίας.
Οι κατακτητές επιδίωξαν την εξόντωση του Ελληνικού λαού με τη γενοκτονία, χρησιμοποιώντας την πείνα και τη βία, τα όπλα και το θάνατο. Στην έκθεση που υπέβαλε η Ελληνική Κυβέρνηση στις 6 Μαΐου 1946 στη Γραμματεία της Διάσκεψης Ειρήνης στο Παρίσι, για τις καταστροφές που υπέστη η Ελλάδα σε μέσα και ψυχές, αναφέρονται και τα εξής:
«Καταστροφές: Στο οδικό δίκτυο 62%, στα τεχνικά έργα 90%, στα αυτοκίνητα 73%, στους σιδηροδρόμους 83%, στα πλοία 73%, στο τηλεγραφικό δίκτυο 100%, στις επικοινωνίες 74%, στους λιμένες 67%, στην Πολιτική Αεροπορία 100%. Kαταστράφηκαν 401.306 οικοδομές, ήτοι το 23% του οικοδομικού συνόλου της χώρας. Εκάηκαν 1.644 χωριά. Θάνατοι: 935.000 ψυχές, ήτοι το 13% του πληθυσμού, 8.000 άνδρες φονεύθηκαν από την Γερμανική πολεμική δραστηριότητα, ενώ ο αριθμός των εκτοπισθέντων βιαίως στη Γερμανία και σε άλλα εδάφη ίσως ποτέ δεν θα γίνει γνωστός».
Οι επανορθώσεις για τις καταστροφές στις υποδομές με επίσημο έγγραφο της Τράπεζας της Ελλάδας υπολογίζονται στο ποσό των 108,43 δισεκ. ευρώ, χωρίς τους νόμιμους τόκους (με ελάχιστο επιτόκιο 3% σε τιμές του 1938 υπερβαίνουν σήμερα το 1 τρις ευρώ, τρεις φορές περίπου πάνω από το δημόσιο χρέος). Να προσθέσουμε και το κατοχικό δάνειο, αξίας 54 δις ευρώ, και με τους τόκους 540 περίπου δις ευρώ, που υπολογίζεται κάθε χρόνο τόσο από την τράπεζα της Ελλάδας όσο και από την γερμανική κρατική τράπεζα, γιατί είναι νόμιμο και αναγνωρισμένο με διεθνείς συμφωνίες και συμβάσεις και δεν πρόκειται να παραγραφεί. Το δάνειο αυτό προκάλεσε καθοριστικά την πείνα και τους εκατοντάδες χιλιάδες νεκρούς απ’ αυτήν. Το δώσαμε με αίμα!
Οι κατακτητές φρόντισαν και για την κατά τόπους αλλοίωση της εθνογραφικής μας ταυτότητας. Ειδικά στην Ήπειρο, οι Μουσουλμάνοι Τσάμηδες της Θεσπρωτίας, χρησιμοποιήθηκαν στην κατοχή από την Ιταλία για την προώθηση των σχεδίων τους, την προσάρτηση της Θεσπρωτίας στην Αλβανία. Τα σχέδια προέβλεπαν την μείωση του Ελληνικού πληθυσμού είτε με φόνους και εκτελέσεις, είτε με την τρομοκρατία, ώστε να αναγκάζεται να μεταναστεύει, και τέθηκαν σε εφαρμογή αμέσως με την είσοδο των Ιταλών στην Ήπειρο. Στις Φιλιάτες υψώθηκε η Αλβανική σημαία και με επικεφαλής τους αιμοσταγείς Νουρή και Μαζάρ Ντίνο από την Παραμυθιά και Γιασίν Σαντίκ από το Μαργαρίτι, οι Αλβανοτσάμηδες στη Θεσπρωτία παρέδωσαν στη φωτιά και τη λεηλασία 2.050 σπίτια, ενώ οι εκτελεσθέντες στο νομό ανέρχονται σε 880. Πιστοί σύμμαχοι των Ιταλών πρωτοστάτησαν σε λεηλασίες, κακοποιήσεις αθώων, βιασμούς, ληστείες, εμπρησμούς. Μετά την ανακωχή της Ιταλίας το Σεπτέμβριο του 1943 οι Μουσουλμάνοι Τσάμηδες συνέχισαν τα εγκλήματα στο πλευρό των Γερμανών, και στις 29 Σεπτεμβρίου 1943, με κατάλογο που συντάχθηκε από τους Αλβανοτσάμηδες, 49 πρόκριτοι της Παραμυθιάς οδηγούνται στον τόπο της εκτέλεσης από τους Γερμανούς.
Ο μαρτυρικός λαός της Θεσπρωτίας αντέδρασε δυναμικά σ΄ όλες τις μεθοδεύσεις του κατακτητή και των Αλβανοτσάμηδων. Σκληροτράχηλοι αγωνιστές όπως ο Νίκου, ο Γεωργίου, ο Μπαλούμης και άλλοι, έγιναν οι μπροστάρηδες στον αγώνα. Από την Πάργα μέχρι τα Γιάννενα και από τον Καλαμά μέχρι την Πρέβεζα έστησαν γρήγορα τα λημέρια τους και έγιναν οι προστάτες των αδικουμένων και ο τρόμος και ο φόβος κάθε προδότη, δολοφόνου ή εκβιαστή. Θρυλικές έμειναν οι μάχες των Ομάδων του Νίκου και του Μπαλούμη στα υψώματα Σπαθαράτι Μαργαριτίου με Ιταλούς και Αλβανοτσάμηδες, στις οποίες οι τελευταίοι κατατροπώθηκαν και είχαν πολλούς νεκρούς. Ακολούθησαν στις 24 Μαρτίου 1943 η μάχη στο Μαντζάρι, στις 21 Μαΐου 1943 οι μάχες Σκάλας Παραμυθιάς και Σταυρού Σουλίου, τον Αύγουστο 1943 οι μάχες του Φαναρίου, στις 30 Ιουνίου 1944 η μάχη των Αγίων Θεοδώρων και πολλές άλλες νικηφόρες αναμετρήσεις, που αναπτέρωναν το ηθικό των κατοίκων της περιοχής. Τέλος στις 17 και 18 Αυγούστου 1944 οι Γερμανοί και οι Μουσουλμάνοι Τσάμηδες ηττήθηκαν κατά κράτος στη μάχη της Μενίνας και στις 21 Σεπτεμβρίου οι Γερμανοί υποχώρησαν. Οι Αλβανοτσάμηδες για να αποφύγουν τη Νέμεση της δικαιοσύνης κατέφυγαν στη γειτονική Αλβανία.
Με την Εθνική Αντίσταση, η προσφορά του Ελληνικού λαού στο συμμαχικό αγώνα ολοκληρώνεται. Η Ελλάδα, αφού απέκρουσε την επίθεση της φασιστικής Ιταλίας και καθήλωσε επί έξι μήνες στα αλβανικά βουνά τους επιδρομείς του Ντούτσε, αποδεκάτισε στην Κρήτη τους αλεξιπτωτιστές του Χίτλερ και τριάμιση χρόνια αντιπάλαιψε σκληρά τους κατακτητές. Ματαίωσε την επιστράτευση που ετοίμαζαν οι χιτλερικοί και δεν επέτρεψε να σταλεί ούτε ένας Έλληνας να πολεμήσει κατά των συμμάχων. Δέσμευσε στην Ελλάδα κατά καιρούς 8-12 Μεραρχίες Ιταλικές, 10 Γερμανικές και 3 Βουλγαρικές και προξένησε απώλειες στον εχθρό με περισσότερους από 22.000 νεκρούς και 6.500 αιχμαλώτους. Συνετέλεσε στην αποφασιστική νίκη των Συμμάχων στη Βόρεια Αφρική, με την ανατίναξη της γέφυρας του Γοργοπόταμου και τη διακοπή των μεταφορών διαμέσου της Ελλάδας για τέσσερις εβδομάδες, όπως επίσης συνετέλεσε στην επιτυχή απόβαση των Συμμάχων στη Σικελία, με την παραπλάνηση του εχθρού ως προς την περιοχή της αποβάσεως και τη μεταφορά απ΄ αυτόν άλλων τριών Μεραρχιών από την Ιταλία στην Ελλάδα.
Η μεγάλη εκείνη εποχή της Αντίστασης κηλιδώθηκε από τη διαμάχη μεταξύ των αντάρτικων οργανώσεων και από τα Δεκεμβριανά και τον Εμφύλιο που επακολούθησε, με φυσική συνέπεια τη φοβερή κρίση του Έθνους και το διχασμό της συνείδησης του Ελληνικού λαού. Αποσιωπήθηκε έτσι το μεγαλειώδες έργο της Εθνικής Αντίστασης, τη στιγμή που άλλοι Ευρωπαϊκοί λαοί είναι υπερήφανοι για την Αντίστασή τους, και ο ίδιος ο ηττημένος εχθρός αναζητεί την αντίσταση ορισμένων πολιτών του, για να αποκατασταθεί στην παγκόσμια κοινή γνώμη.
Η Ελληνική Εθνική Αντίσταση μάταια συκοφαντήθηκε και αποσιωπήθηκε τόσα χρόνια. Είναι καιρός να μπει στην Ιστορία.
* O Γιώργος Γκορέζης είναι στρατηγός ε.α., μέλος της Εταιρίας Λογοτεχνών και Συγγραφέων Ηπείρου, μέλος και τ. πρόεδρος της Διεθνούς Επιτροπής Στρατιωτικής Ιστορίας.-
Join the Conversation