Η έκσταση και φλόγα της Ορθοδοξίας, που γεννάει την ελπίδα, αναπηδά από τον ιστορικό ναό της Παναγίας της Παραμυθίας (Παρηγορήτισσας) στην Παραμυθιά (από αυτόν πήρε το όνομά της η πόλη).
Αρχικά καθολικό μονής (ανήκει στο σπάνιο ναοδομικό τύπο των τρίκλιτων τρουλοκαμάρων ναών, όπου παρατηρείται αναλογία 2/1 πλάτους κεντρικού κλίτους προς το πλάτος των πλαγίων κλιτών, με την τρουλοκαμάρα τοποθετημένη από τα ανατολικά προς τα δυτικά), αργότερα επισκοπικός ναός και σήμερα κοιμητηριακός ναός της Παραμυθιάς, είναι αφιερωμένος στην Κοίμηση της Θεοτόκου.
Με τον εορτασμό από την Εκκλησία της ανάμνησης της σύναξης της Υπεραγίας Θεοτόκου της Παραμυθίας (21 Ιανουαρίου) η θύμηση εστιάζει στο αξιολογότατο αυτό υστεροβυζαντινό μνημείο της ευρύτερης περιοχής του Δεσποτάτου της Ηπείρου, σπάνιου αρχιτεκτονικού τύπου.
Μπροστά σ’ αυτό το μνημείο η καρδιά σιγά, καθώς εσωτερικά υπαγορεύεται το ξεπέρασμα του ανθρώπινου μέτρου, λυτρωμένου από τα περιττά, καθώς στο διάβα των αιώνων οι αρετές, που αναβλύζουν μέσα από το ναό, ετοιμάζουν το δρόμο για το Θείο.
Άλλοτε ονομαζόταν από τους κατοίκους «Παναγία η Παραμυθία», προσωνυμία, που αναφέρεται σε σιγίλλιο (γράμμα) του Πατριάρχη Νεοφύτου Γ’ το 1636, όπως και «Παναγία Παρηγορήτρα», ενώ σήμερα ονομάζεται «Μεγάλη Παναγιά» ή «Παναγία».
Στο Πατριαρχικό σιγίλιο του 1636 συγκαταλέγεται μεταξύ των Σταυροπηγιακών Μονών της Ηπείρου, που υπαγόταν στην Επισκοπή Βουθρωτού και Γλυκής.
Στον ναό αυτόν φυλάχθηκαν κατά το έτος 1453 τα ιερά σκηνώματα του Αγίου Σπυρίδωνος και της Αγίας Θεοδώρας της Αυγούστας, δύο – τρία χρόνια πριν φιλοξενηθούν στην Κέρκυρα.
Μεταφέρθηκαν σε σάκους από άχυρο από την Κωνσταντινούπολη, με ευθύνη του εφημερίου του ναού των Αγίων Αποστόλων π. Γεωργίου Καλοχαιρέτη ή, κατά άλλους, του ιερέα π. Πολυτεύκτου, προκειμένου να διασωθούν από την καταστροφή.
Αναλογιζόμενος κανείς όλα αυτά, θαυμάζει την ορμή και τη δύναμη και την ώθηση, που δίνει η Χριστιανοσύνη στις ψυχές και τις φωτίζει με ροδόχρωμα και τις στρέφει στη στράτα της σωτηρίας.
Ανάμεσα στα κειμήλια τού ναού συγκαταλέγονται μεγάλος κεντητός (πάνω σε ερυθρό μεταξωτό ύφασμα) επιτάφιος, που φιλοτεχνήθηκε με δεξιότητα το 1578/8 από τον μοναχό Αρσένιο, έντυπο ευαγγέλιο (με ξύλινη στάχωση από τα μέσα του 17ου αι., επενδεδυμένη με κεντητό βελούδινο ύφασμα βυσσινί χρώματος στολισμένο με άνθη), άμφια, σκεύη και βιβλία.
Στο ναό υπάρχουν σήμερα δύο επιγραφές.
- Η πρώτη είναι εγχάρακτη σέ πλάκα εντοιχισμένη στο υπέρθυρο του ανοίγματος, πού οδηγεί από τη βόρεια πτέρυγα της στοάς στον κυρίως ναό. Το κείμενο της είναι δυσανάγνωστο: 1804 rOVAPlο ΠΡΟ ΠΑΥΑΓΟΤΙΞ BACIAIΟ ΠΙΤΡΟΠΟΙ
- Η δεύτερη επιγραφή είναι ανάγλυφη σέ πλάκα εντοιχισμένη στη δυτική πτέρυγα της στοάς, στο εσωτερικό του δυτικού τοίχου: ΚΑ ΚΖ ΑΝΑΚΕΝΙΣΘΙΟΤΟΞ ΕΠΙΤΡΩΠΟΧΡΙ ΣΤΟ ΠΟΑ ΟΠΑΧΣΙΒΑ 1858 IΟNIΟ.
Στο εσωτερικό του ναού σώζεται περιορισμένος αριθμός τοιχογραφιών, ενώ τα δάπεδα έχουν αντικατασταθεί με νεότερα πλακίδια, με εξαίρεση τη δυτική πτέρυγα της στοάς.
Ο όλος ναός διατηρεί την πίστη και τη λατρεία στην Ορθόδοξη ιδέα, που ξεχύνεται σαν ευωδιά.
Πόσα στ’ αλήθεια συναισθήματα δεν ξυπνάει η εκκλησία αυτή, αλλά και πόσο μηνύματα δεν διαχέει, με το σημαντικότερο την προτροπή να βουλώσουμε τα αυτιά μας στις σειρήνες της γης και να πορευτούμε με πυξίδα το υψηλό νόημα της ζωής.
Έτσι όλα ερμηνεύονται και φωτίζονται. Όλα μπαίνουν σε τάξη. Και οι ψυχές κρατιούνται, έστω και λίγες, ορθές.
Και πόση ανάγκη έχουμε οι ψυχές να κρατιούνται ορθές. Αν συμβεί διαφορετικά θα είναι πολύ κοντά το σώριασμα του κόσμου.
Η ισόδομη, αλλά χωρίς αυστηρή κανονικότητα τοιχοποιία, είναι κατασκευασμένη κατά το πλινθοπερίκλειστο σύστημα, με συνεχείς οριζόντιες στρώσεις λίθων, πού χωρίζονται από στρώσεις με μονές πλίνθους.
Στη διάρκεια των χρόνων προσαρτήθηκαν διάφορα στοιχεία, που δεν αλλοίωσαν το μνημείο, αντίθετα το ανέδειξαν.
Αποχωρώντας από το ναό, αισθάνεται κανείς, ναι το αισθάνεται, ότι σε τέτοιους χώρους κατεβαίνει ο Θεός. Μακάριοι οι πιστεύοντες…
Και να το χρέος μας. Να είμαστε προσκολλημένοι στο Χριστό και στην Παναγία Μητέρα του και Μητέρα μας και αφοσιωμένοι πάντοτε, ιδιαίτερα σε όλες τις ανάγκες του βίου μας.
Γιατί αυτό είναι η γιατρειά και η σωτηρία και η λύτρωση της ψυχής και της ζωής μας.
Ας πιστέψουμε αληθινά σε όσα ο Θεός μας προσφέρει και μας αποκαλύπτει.
Ας πιστέψουμε αληθινά στου Θεού τον άγιο και σωτήριο λόγο.
Ας πιστέψουμε αληθινά στο μέγα θαύμα της Εκκλησίας του Χριστού.
Έτσι και θα γνωρίσουμε πολλά και θα χαρούμε και θα σωθούμε…
Join the Conversation