Η χρονιά που μας πέρασε ήταν σίγουρα μια ενδιαφέρουσα χρονιά. Ίσως από τις πιο ενδιαφέρουσες που έχουμε ζήσει. Δεν χρειάζεται να σας πω πόσο δύσκολη ήταν. Το βιώσαμε όλοι. Και όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά παγκόσμια.
Είτε σας επηρέασε λίγο στις ζωές σας είτε πολύ – είμαι σίγουρος ότι κανείς δεν εύχεται να το ξαναζήσει όλο αυτό. Ακόμα και αυτοί που οικονομικά τα πήγαν καλά.
Το “business as usual” απλά εξαφανίστηκε. Τίποτα δεν κύλισε φυσιολογικά στις δουλειές μας. Αλήθεια τι είναι πλέον “φυσιολογικό”;
Αυτές τις ημέρες των γιορτών είχα την ευκαιρία να κάνουμε μαζί με την σύζυγο μου τα Χριστουγεννιάτικα ψώνια για δώρα και άλλα (με online shopping και click away στα τοπικά καταστήματα).
Περπατήσαμε αρκετές φορές στον πεζόδρομο της Ηγουμενίτσας αλλά και της Παραμυθιάς, όπου είναι συγκεντρωμένα τα περισσότερα καταστήματα. Έβλεπα το ένα μαγαζί μετά το άλλο και τους ιδιοκτήτες να είναι μέσα. Ανθρώπους τους οποίους τους περισσότερους γνωρίζω προσωπικά.
Αυτή την φορά όμως ένιωσα παράξενα αλλά κυρίως ένιωσα έναν βαθύ σεβασμό για όλους αυτούς και για ότι εκπροσωπούσαν εκείνη την στιγμή. Το ίδιο ακριβώς συναίσθημα ένιωσα όταν έκανα παραγγελίες online από διάφορα e-shop ανά την Ελλάδα. Μικρά e-Shop. Από την Κομοτηνή μέχρι τα Χανιά.
Η εξυπηρέτηση που είχα ήταν εξαιρετική και σε κάποιες περιπτώσεις συγκινητική. Όλοι προσπαθούσαν να κάνουν το καλύτερο. Ναι υπάρχουν και τα κακώς κείμενα όμως θεωρώ είναι η μειοψηφία.
Οι Κούριερ από την άλλη υπερέβαλαν εαυτούς! Ίσως υπήρχαν προβλήματα σε άλλες πόλεις, εδώ όμως δεν είχαμε ιδιαίτερα προβλήματα. Έβλεπα τους ανθρώπους στις Κούριερ να δουλεύουν ασταμάτητα για να μπορούν να εξυπηρετήσουν τους ανθρώπους της πόλης. Οφείλω να το πω. Αυτή τουλάχιστον είναι η δική μου εικόνα.
Κοιτάζοντας όλους αυτούς τους ανθρώπους, αυτό που βλέπω είναι αφοσιωμένοι ιδιοκτήτες επιχειρήσεων που επιμένουν και κοιτάζουν μπροστά επειδή ονειρεύονται κάτι καλύτερο για τον εαυτό τους, για τους υπαλλήλους τους, για τους ανθρώπους που εξυπηρετούν και για τις οικογένειες τους.
Έχω βαθύ θαυμασμό και σεβασμό για εσάς που με διαβάζετε αυτή την στιγμή και για όλους τους ιδιοκτήτες επιχειρήσεων που παλεύουν καθημερινά στο παράξενο και αβέβαιο περιβάλλον που ζούμε.
Θα αναφέρω ειδικά τους ανθρώπους της εστίασης και τουρισμού που πλήγηκαν ίσως περισσότερο από κάθε άλλο κλάδο. Η δύσκολη κατάσταση σας αναγνωρίζεται από όλους. Οπλιστείτε με υπομονή. Δεν είμαι στην θέση σας για να ξέρω πως αισθάνεστε όμως μπορώ να φανταστώ.
Να έχετε στο μυαλό σας ότι θα περάσει και αυτό.
Αυτή η στιγμή του χρόνου είναι ίσως η καλύτερη για να σκεφτούμε και να σχεδιάσουμε τι μπορούμε να κάνουμε την χρονιά μπροστά μας για τις δουλειές μας.
Προσωπικά θα αφοσιωθώ στο να κάνω το 2021 μια καλύτερη χρονιά για όλους τους επαγγελματίες που διαβάζουν αυτές τις γραμμές.
Μερικές σκέψεις και προβλέψεις μου για το 2021:
1. Οι δουλειές δεν θα ξεκινήσουν ξαφνικά να πηγαίνουν καλά. Λυπάμαι αλλά δεν υπάρχει κάποιος μαγικός τρόπος να γίνει. Τα συχνά και κυλιόμενα Lockdown θα είναι μια πραγματικότητα. Οι κυβερνήσεις πανευρωπαϊκά θα εξετάζουν την παρούσα κατάσταση της πανδημίας και ανάλογα θα πράττουν. Δεν είναι τίποτα δεδομένο. Όσο θα προχωράει ο εμβολιασμός και ο καιρός θα ζεσταίνει – τόσο πιο γρήγορα θα βγούμε από αυτό.
2. Το πρόβλημα είναι στην ζήτηση. Ακόμα και εάν η εστίαση ανοίξει αύριο το πρωί ή τα cinema και θέατρα ανοίξουν – δεν είμαι σίγουρος ότι ο κόσμος θα σπεύσει να πιει ποτά ή να παρακολουθήσει ταινίες κατά συρροή. Το πρόβλημα είναι ότι ακόμα οι άνθρωποι δεν αισθάνονται ασφαλείς να συναναστραφούν με πολλούς ανθρώπους και ιδίως με ανθρώπους που δεν γνωρίζουν. Η ζήτηση λοιπόν θα παραμείνει μεγάλο θέμα και μέσα στο νέο έτος. Όλα θα εξαρτηθούν από την πορεία των εμβολιασμών στην κάθε χώρα αλλά και παγκόσμια. Όταν οι άνθρωποι θα μπορούν να βρουν τους φίλους τους και άνετα θα τους αγκαλιάσουν και φιλήσουν ή θα σφίξουν το χέρι ενός αγνώστου χωρίς δεύτερη σκέψη – τότε θα έχει αποκατασταθεί η κανονικότητα σε έναν μεγάλο βαθμό και μαζί της και η «ζήτηση». Για να φτάσουμε όμως εκεί έχουμε ακόμα πολύ δρόμο.
3. Εμπιστοσύνη. Το έχω αναφέρει πολλές φορές μέσα στο 2020. Η εμπιστοσύνη θα είναι το βασικό «νόμισμα» συναλλαγής μεταξύ επιχειρήσεων και καταναλωτών. Πάντα ήταν – τώρα όμως κατά την άποψη μου ανεβαίνει στην 1η θέση! Οι άνθρωποι θα αγοράσουν περισσότερο από επιχειρήσεις που εμπιστεύονται και λιγότερο επειδή είδαν μια fancy προσφορά. Ότι και εάν κάνετε ενισχύστε την εμπιστοσύνη με το κοινό σας. Θα ανταμειφθείτε.
4. Το E-commerce θα κυριαρχήσει. Οι αγορές online θα είναι το new-normal για ένα μεγάλο ακόμα διάστημα. Μπήκαμε λίγο βίαια στο μοντέλο αυτό (γιατί θα φτάναμε έτσι και αλλιώς κάποια στιγμή), όμως αυτή η τάση θα κυριαρχήσει στις αγορές των ανθρώπων εφόσον το παραδοσιακό εμπόριο παραμένει κλειστό! Μάντης δεν είμαι αλλά προβλέπω ότι ακόμα και όταν ανοίξουν τα εμπορικά καταστήματα – το online shopping θα διατηρήσει σημαντικά την δύναμη του. Όχι τα εμπορικά καταστήματα και τα Mall δεν θα εξαφανιστούν όμως ο κόσμος όταν αποκτάει νέες συνήθειες και αισθανθεί άνετα με αυτές – τότε αυτό γίνεται το φυσιολογικό. Όσοι ακόμα δεν δραστηριοποιείστε online φροντίστε άμεσα να το κάνετε.
5. Νέες συνήθειες και τάσεις online. Και μιας και μιλάμε για νέες συνήθειες – βλέπουμε πλέον να έχει μετακυλήσει online σχεδόν το σύνολο της οικονομίας. Ο λεγόμενος «ψηφιακός μετασχηματισμός» είναι πλέον γεγονός. Από τις υπηρεσίες της Κεντρικής Κυβέρνησης, μέχρι τους κλάδους της παραδοσιακής οικονομίας όπως η εστίαση. Διάβασα πρόσφατα για την νέα τάση που έχει κατακλύσει την Αμερική το «Cloud Kitchen». Χώροι εστίασης που δεν έχουν κατάστημα για να καθίσεις αλλά κάνουν αποκλειστικά delivery φαγητού. Προβλέπω να φτάνει σύντομα και στην χώρα μας. Εδώ θα δούμε την άνοδο του Branding και όχι του Location. Άλλη τάση – τα Virtual Events. Θα συνεχίσουν να κυριαρχούν και το 2021. Όλα τα events και σεμινάρια πρόσωπο-με-πρόσωπο θα αργήσουν να έρθουν. Zoom, Skype, virtual trainings και workshops θα είναι το στάνταρτ και φυσιολογικό. Επίσης να περιμένετε το ΑΙ και Machine Learning να μπουν για τα καλά στην ζωή μας. Θα επηρεάσουν και το marketing σημαντικά.
6. Online εκπαίδευση. Είχε τρομερή άνοδο μέσα στο 2020, θα έχει ακόμα μεγαλύτερη τα επόμενα χρόνια. Ένας κλάδος σε πλήρη ανάπτυξη. Προσωπικά κάνω σεμινάρια online από το 2011 και την άνοδο που είδα φέτος δεν την είχα ξαναδεί. Είναι λογικό από την στιγμή που δεν μπορούσε κάποιος να παρακολουθήσει μαθήματα ή σεμινάρια σε φυσικούς χώρους. Αυτή η τάση ήρθε για να μείνει.
Ο κόσμος έχει ανάγκη από εκπαίδευση και θέλει να μάθει νέα πράγματα είτε αφορούν την δουλειά του, είτε κάποια προσωπική ενασχόληση. Το 2021 να περιμένετε ακόμα μεγαλύτερη ανάπτυξη του κλάδου. Εάν γνωρίζετε κάτι και μπορείτε να το διδάξετε σε άλλους – αυτή είναι η ιδανική στιγμή για να δημιουργήσετε την δική σας εκπαίδευση online.
7. Το Marketing που ξέραμε άλλαξε. Το σκεφτόμουν αυτό αρκετά. Πολλά από αυτά που δίδασκα τα τελευταία χρόνια στα σεμινάρια μου έχουν πλέον αλλάξει. Εγώ έχω αλλάξει. Οι βασικές αρχές του Μαρκετινγκ μπορεί να παραμένουν σταθερές – όμως η μεθοδολογία που χρειάζεται να χρησιμοποιήσουμε, οι τακτικές και τα συστήματα μας χρειάζεται να προσαρμοστούν. Πλέον Δεν έχει να κάνει με το πόσοι σε βλέπουν ή πόσο μεγάλη λίστα έχεις – αλλά ποιοι σε βλέπουν, πως συνδέεσαι μαζί τους, και πως τους βοηθάς να προχωρήσουν στο επόμενο βήμα. Θα καλύψω το θέμα αρκετά μέσα στο 2021, όπου θα μοιραστώ μαζί σας πολλές από τις θεωρίες και νέες προσεγγίσεις μου στο Μάρκετινγκ (για αυτό συνεχίστε να με διαβάζετε)!
Παρά την κατάσταση που όλοι βιώνουμε, το γενικό συναίσθημα για τους ιδιοκτήτες επιχειρήσεων και τους επιχειρηματίες παραμένει αισιόδοξο. Κανείς δεν θα τα παρατήσει. Όλοι θα κάνουν το καλύτερο. Οι άνθρωποι έχουν ανάγκες και επιθυμίες – η ζωή δεν σταματάει.
Οι αλλαγές δεν θα πρέπει να μας φοβίζουν και να μας κρατούν πίσω. Θα πρέπει να δούμε τον εαυτό μας όπως έναν σέρφερ. Έρχεται το κύμα αλλά δεν φοβάται ούτε παραλύει – το «καβαλάει» και πάει μαζί του.
Το 2021 είναι εδώ και μαζί του θα φέρει καλά και κακά, δύσκολα και εύκολα. Ότι και εάν φέρει εμείς θα σερφάρουμε πάνω του!
Εύχομαι καλό και γεμάτο αγάπη 2021.
*Ο Βασίλης Παππάς είναι Σύμβουλος Marketing, ιδρυτής του Epixeirein.gr. Διαβάστε περισσότερα άρθρα του εδώ.
Join the Conversation