Καλαμάς | Ο ποταμός που έδωσε το όνομά του σε έναν από τους διασημότερους ελληνικούς χορούς

Ο δεύτερος μεγαλύτερος ποταμός της Ηπείρου ο Καλαμάς όπως είναι η σύγχρονη ονομασία του, κρύβει τα δικά του μυστικά που αξίζει κανείς να ανακαλύψει.

Το αρχαίο όνομα Θύαμις, όπως είναι επίσης γνωστός, προέρχεται από τη λέξη «θύω», δηλαδή κινούμαι άγρια, κάτι που ισχύει με τα νερά του ποταμού. Τα νερά του πηγάζουν από το βορειοδυτικό άκρο του νομού Ιωαννίνων, αναπτύσσεται σε δύο νομούς -Ιωαννίνων και Θεσπρωτίας- και καταλήγει στο Ιόνιο Πέλαγος. Το μήκος του αγγίζει τα 115 χλμ., εκτεινόμενος από τις πηγές του Γοργού μέχρι τα στενά της Βροσίνας, περνώντας από το νομό Θεσπρωτίας για να καταλήξει στο Ιόνιο.

Κατά μήκος του ποταμού συναντάται η κοιλάδα του Άνω Καλαμά και τα υψίπεδα της Ζίτσας, τα όρη Κουρέντων καθώς και τα όρη της Παραμυθιάς, με σημαντικότερο χαρακτηριστικό στοιχείο της διαδρομής τους πολλούς χαμηλούς λόφους με πολλά ρέματα.

Το ξεχωριστό υδάτινο οικοσύστημά του αποτελείται από βιότοπους βαλκανικών ειδών, οι οποίοι συνδυαστικά με αρχαιολογικούς και ιστορικούς χώρους ολόγυρα του ποταμού προσδίδουν στην ευρύτερη περιοχή σημαντική σπουδαιότητα, ενώ η περιοχή των στενών και οι εκβολές του έχουν χαρακτηριστεί ως προστατευόμενες περιοχές.

Σε διάφορα σημεία του σχηματίζονται μικροί καταρράκτες, ενώ πρόκειται για τον ποταμό που κοντά στο χωριό Λίθινο περνούσε κάτω από έναν τεράστιο βράχο σε σχήμα τοξωτής γέφυρας.

Αξίζει να αναφερθεί ότι παλαιότερα οι κάτοικοι περιοχών σε τμήμα του ποταμού στο νομό Θεσπρωτίας ονομάζονταν Τσάμηδες και η περιοχή Τσαμουριά, καθώς πιθανολογείται ότι το όνομα Τσάμης προέρχεται από παραφθορά του αρχαίου ονόματος Θύαμις. Μάλιστα οι συγκεκριμένοι κάτοικοι λέγεται ότι δώσανε και το όνομα σε έναν από τους διασημότερους ελληνικούς, παραδοσιακούς χορούς, τον τσάμικο