Οι βροχές του Μάρτη ξύπνησαν την ζωή και τα χορτάρια μεγάλωσαν. Κόκκινες παπαρούνες και ροζ σταρήθρες ξεπηδούν και δίνουν τις δικές τους πινελιές στο λευκό της μαργαρίτας και στο πράσσινο των φύλλων.
Τα χελιδόνια γύρισαν στις παλιές τους φωλιές. Και τα λελέκια χαρούμενα πετούν ζυγιάζοντας τα τεράστια φτερά του. Η φωλιά του πάνω στο καμπαναριό είναι εκεί.
Τα ξαδέρφια τους οι πελεκάνοι είναι στην λίμνη τη Χότκοβα. Όλα ξυπνούν. Τα ερπετά κουνιούνται νωχελικά, καθώς ξυπνούν και αλλάζουν το ρούχο τους. Αυτό θα τρέχουν να το μαζέψουν γιατί έχει μαγικές ιδιότητες.
Και κει στις βατσουνιές τα τρυποκάρυδα παίζουν πότε κρύβονται, πότε ξαθαρεμένα πετούν ψηλά…
Στις άκρες των χωραφιών τα σπαράγγια ξεπετούν τις κορφές τους που άμα δεν τις κόψουμε θα γίνουν καινουρια κλαδιά που θα ανθίσουν τα μικρά λευκοπράσινα λουλουδάκια τους. Εμείς όμως τις κόβουμε για να τις κάνουμε ομελέτα ή σωτέ με πιπέρι κόκκινο. Και τα χόρτα γεμίζουν τα σακκούλια. Αυτά θα γίνουν σαλάτα, πίτα, ή τσιγαρίδια…
Ευλογία είναι η Άνοξη και το Καλοκαίρι. Οι κολτσίδες μεγαλώνουν γρήγορα και τα φύλλα της σαν ακουμπάν στο μαλλί των προβάτων και των αρνιών. Κολλάν πάνω τους. Επίσης τώρα που λάμπει ο ήλιος που αρχίζουν να ζεσταίνονται τα ζωντανά, θέλουν κωλοκούρεμα… Ο τσομπάνος τότε, αρπάζει τις γύφτικες ψαλίδες του και αρχίζει το κωλοκούρι ή κωλοκούρεμα.
Με τα ψαλίδια τους κόβουν το μαλλί από την ουρά, τα πόδια το λαιμό. Αυτά τα μαλλιά τα κάνουν ποκάρι και τα πάνε σπίτι τους. Εκεί οι γυναίκες θα τα επεξεργασθούν.
Εργασία πρώτη, να βγούν φύλλα και κολτσίδες,είναι το πρώτο ξάνσιμο. Μετά θα πλυθούν σε βραστό νερό. Μπαίνουν τα καζάνια με το βραστό νερό. Μέσα βάζουν το μαλλί και ξεπλένονται στη μπουρίμα στο κρύο νερό. Το βρώμικο νερό των καζανιών το λένε σαριά, και είναι καλυντικό για τα μαλλιά και το δέρμα των γυναικών.
Τώρα αυτό το νερό, που ήταν μαύρο κατάμαυρο, πως το χρησιμοποιούσαν τι να σας πω. Τα πλυμένα μαλλιά απλώνονται με προσοχή στον φράχτη. Εκεί θα στεγνώσει το μαλλί. Μετά το πλυμένο στεγνό μαλλί θα το ξάνουμε κανονικά. Αυτό θα το περάσουμε στα λανάρια για να γίνει μαλακό και ίσιο.
Τα λανάρια είναι ένα σκαμνί με πρόκες σαν αυτά των φακίριδων, και από πάνω μια άλλη σανίδα με χέρι που έχει πρόκες όπως το κάτω. Ανάμεσα σε αυτά τα χτένια, τα λανάρια, θα επεξεργασθούν τα μαλλιά για να τουλουπιαστούν. Από κει θα βγει τουλούπες και οι τουλούπες θα μπουν στις ρόκες. Τις ρόκες τις κρατούν όλες οι γυναίκες κατά την βόλτα στην πέτρα ή στα σκαλοπάτια που θα καθήσουν. Μια θα γνέθει υφάδι. Άλλη θα γνέθει στημόνι. Και άλλη κλωστη για πλέξιμο ή την κλωστή για τις καραμελωτές ή τις μπάντες. Και κοιτάν ποια θα κάνει πιο γρήγορα ποια θα κάνει το καλύτερο και περισσότερο γνέμα. Αυτό θα βαφεί με χρώματα της φύσης, όπως κάποια λάπατα, χρυσόξυλο, πρινοκόκκι, σαφράν, κισσό, καρυδόφυλλα.. Έτσι, μετά από όλες αυτές τις δουλειές το Χειμώνα θα μπουν οι κυράδες στον αργαλειό να υφάνουν.
Μα για φτάσουν στον αργαλειό, για να υφάνουν τα κιλίμια, φλοκάτες, μπάντες, μαξηλάρια, ή σακκούλια, χρειάζονται όλες αυτές οι δουλειές.. Και αν έχουν τσούπρες,<< ξενοθύρες, >> τότε θα υφάνουν τα προικιά. Αυτά θα μπουν στην καρσέλα σε γιούκο, σκεπασμένα με ένα ωραίο γιουκοσκέπασμα. Τον Μάη θα κάνουν το κανονικό κούρεμα, από αυτό θα πάρουν μακρυά μαλλιά που είναι πολύ καλύτερα.
Με αυτά θα κάνουν τα δίμητα που είναι για ρούχα. Βέβαια αυτό το γιουκοσκέπασμα είναι το πρόχειρο. Το πρόχειρο γιουκοσκέπασμα, είναι ένα απλό σεντόνι με λίγο φεστόνι. Το κανονικό γιουκοσκέπασμα είναι άσπρο με κοφτοκέντι και νταντέλες.Αυτό θα βγει στους αρραβώνες και όταν τα προικιά μπουν σε έκθεση.
Αυτές οι δουλειές, που είναι για την γυναίκα, είναι μόνο για το μαλλί. Χωρίς πλυντήριο, χωρίς κουζίνες με λίγα υλικά και ήταν όλες γελαστές και χαρούμενες. Και ήταν έτσι γιατί η φύση, οι παρές, τα πολλά παιδιά τις αποζημείωναν για όλα…
Οι αρχαίοι μας πρόγονοι έλεγαν, δεν λυπάσαι για κάτι που δεν είχες και έχασες, αφού δεν το γνωρίζεις. Λυπάσαι για κάτι που είχες και έχασες.
Φωτογραφία αρχείου
*H Αλεξάνδρα Παυλίδου Θωμά, είναι συγγραφέας, ποιήτρια, βραβευμένο μέλος της Ένωσης Ελλήνων Λογοτεχνών και μέλος της Διεθνoύς Εταιρείας Ελλήνων Λογοτεχνών
Join the Conversation