Του Χρήστου Γκορέζη
Αν και σε μεγάλο βαθμό το μάρκετινγκ όσον αφορά την προώθηση προϊόντων και υπηρεσιών (κυρίως σε τηλεπικοινωνίες, τουρισμό και τραπεζικά προϊόντα), έχει περάσει σε “άλλο επίπεδο”, ακόμα και σε τοπικό επίπεδο, ωστόσο δεν συμβαίνει το ίδιο και με το πολιτικό μάρκετινγκ, κυρίως στην αυτοδιοίκηση.
Επί σειρά ετών στην Θεσπρωτία, οι πολιτικοί έχουν στηριχθεί σε βασικές επικοινωνιακές δεξιότητες, όπως ομιλίες σε κοινό με χειροκροτητές, αφίσες, επισκέψεις σε κοινότητες και υπηρεσίες για την εξοικείωση των ψηφοφόρων με ένα όνομα και μια πλατφόρμα ιδεών.
Η μονή εξέλιξη προκύπτει μόνο από την χρήση των social media (με αστείο και ερασιτεχνικό τρόπο στις περισσότερες των περιπτώσεων), στην ανάπτυξη ιστοσελίδας (πολλές φορές χωρίς να στηρίζεται σε καμιά αρχή πολιτικού μάρκετινγκ) και τέλος στις διαφημιστικές καμπάνιες σε ηλεκτρονικά μέσα ενημέρωσης, στα οποία σε αρκετές περιπτώσεις βλέπουμε και υπερβολές άλλα και κάκιστα banners.
Το λεξιλόγιο, η εμφάνιση, οι κινήσεις, οι υποσχέσεις καθώς και τα νταραβέρια με τους υποψήφιους με γνώμονα την ψηφοθηρία και όχι τις πραγματικές δυνατότητες για διοίκηση αν και εφόσον εκλεγούν, φαντάζουν σαν τα απολυτα εθιμικά χαρακτηριστικά που όχι άπλα δεν εξελίσσονται, άλλα παραμένουν σε κατώτατο επίπεδο.
Ο λόγος είναι απλός. Η συντριπτική πλειοψηφία των υποψηφίων, δεν έχουν επαφή με το πολιτικό μάρκετινγκ και την σύγχρονη αγορά, καθώς ή θα είναι δημόσιοι υπάλληλοι, ή επαγγελματίες που παραμένουν στον αυτόματο πιλότο, διατηρώντας μια επιχείρηση που μπορεί να είναι μεν επιτυχημένη άλλα δεν εξελίσσεται με βάση τα κοινώς αποδεκτά χαρακτηριστικά του μάρκετινγκ.
Χαρακτηριστική είναι η περιπτωση δημοτικού συμβουλίου της Θεσπρωτίας που αποτελείται από 13 δημόσιους υπάλληλους, 7 με επαγγελματικό ΑΦΜ, 4 επιστήμονες, 2 συνταξιούχους και 2 στελέχη της οικονομικής αγοράς.
Οι ίδιες αρχές που λειτουργούν στην αγορά των επιχειρήσεων ισχύουν και στην πολιτική αγορά: Οι επιτυχημένες εταιρείες έχουν προσανατολισμό προς την αγορά και διαρκώς ασχολούνται με την δημιουργία αξίας για τους πελάτες τους. Με άλλα λόγια, οι επιχειρήσεις πρέπει να προβλέπουν τις ανάγκες των πελατών τους, και στη συνέχεια να αναπτύσσουν συνεχώς καινοτόμα προϊόντα και υπηρεσίες για να κρατήσουν τους πελάτες τους ικανοποιημένους.
Οι πολιτικοί έχουν παρόμοιο προσανατολισμό (ή θα έπρεπε να έχουν) ο οποίος είναι να προσπαθούν συνεχώς να δημιουργήσουν αξία για τους ψηφοφόρους τους, με τη βελτίωση της ποιότητας ζωής, και δημιουργώντας το μεγαλύτερο όφελος με το μικρότερο κόστος για την τοπική κοινωνία.
Η επιτυχία στην αυτοδιοίκηση μετριέται με τη δυνατότητα που έχει ένας ηγέτης να μετακινήσει τη κοινή γνώμη στην κατεύθυνση που θέλει. Αυτή είναι μια βραχυχρόνια μέτρηση της επιτυχίας, αλλά επίσης είναι και το μοναδικό βαρόμετρο που θα εξετάσει κάποιος την ημέρα των εκλογών και πριν την ανακοίνωση των αποτελεσμάτων. Η μετακίνηση της κοινής γνώμης σε μια επιθυμητή κατεύθυνση είναι η πρόκληση του μάρκετινγκ για τους επικεφαλής επικοινωνίας όλων των συνδυασμών στην εκλογική διαδικασία της τοπικής αυτοδιοίκησης.
Στον αντίποδα, υπάρχει η απαξίωση κυρίως από όσους αντιλαμβάνονται το μάρκετινγκ, των αστείων επικοινωνιών στα social media που στηρίζονται στην λογική του like, ωστόσο χωρίς στην ουσία να τους προσφέρει τίποτα, αφού το σημαντικό στο πολιτικό μάρκετινγκ είναι η ανάγνωση και η κατανόηση μια θέσης ή ενός κειμένου, κάτι που στα social media δεν υπάρχει (αφου σχεδον ολες οι τοποθετήσεις περιοριζονται σε λιγες λεξεις με ευφυολογήματα) με αποτελεσμα στην συντριπτική πλειοψηφία το like να αφορά την δημοσιά σχέση του ψηφοφόρου με τον υποψήφιο χωρις όμως ουσία, αφου συμφωνα με ολες τις έρευνες το like οι ψηφοφόροι το θυμούνται για λιγες ωρες.
Βλέπουμε σε αρκετες περιπτώσεις στην Θεσπρωτία και στους 3 δήμους, να καλύπτουν την επικοινωνία τους με ακατανόητα κείμενα στα social media, κείμενα που τα γράφουν οι ίδιοι οι αιρετοί (με εξαίρεση ανα διαστήματα τον δήμο Ηγουμενίτσας), και που πολλές φορές χαρακτηρίζονται από το ακατανόητο του νοήματος που θέλουν να επικοινωνήσουν, χρησιμοποιώντας λέξεις κλισέ και βαρύγδουπες εκφράσεις, όπως το τραγικό “κατόπιν ενεργειών”.
Δηλαδή μιλάμε για υπερεκτίμηση των ελάχιστων δυνατοτήτων που έχουν στην επικοινωνία, με αποτέλεσμα την ανύπαρκτη διοχέτευση της προπαγάνδας στον τελικό ψηφοφόρο, παρά τα like που παραμυθιάζουν τον υποψήφιο.
Είναι δυνατόν μια ανάρτηση στο facebook να γκρεμίσει ολόκληρες καριέρες που κάποιοι έχτιζαν για χρόνια; Και όμως είναι. Και το έχουμε δει (σε μικρότερο βαθμό) και σε τοπικό επίπεδο, κυρίως σε περιπτώσεις που ο πολτικός παρασύρεται και απαντά αμέσως με επιθετικό τρόπο σε σχόλιο, έστω και αν το σχόλιο του ψηφοφόρου, είναι κακοπροαίρετο.
Επειδή η είσοδος στα social media είναι δωρεάν και η χρήση τους σχετικά απλή, οι πολιτικοί μας τα υποτιμούν. Επειδή είναι φτηνά στη χρήση τους μέσα, η προσέγγιση των πολιτικών είναι τις περισσότερες φορές ερασιτεχνική. Υποεκμεταλλεύονται τις δυνατότητες τους και δεν τα χρησιμοποιούν στο εύρος που θα μπορούσαν και συνήθως επιλέγουν να τα ενημερώνουν οι ίδιοι.
Αν ο πολιτικός δε αναφερθεί με σωστό τροπο εξ αρχής στις θέσεις του και στις τοποθετήσεις του, σίγουρα θα βρεθούν άλλοι που θα το κάνουν για λογαριασμό του και κανείς δεν μπορεί να εγγυηθεί στον πολιτικό πως τα συμπεράσματα που θα βγουν θα είναι και αυτά που ο ίδιος επιθυμεί. Άρα λοιπόν ο πολιτικός θα πρέπει συνεχώς να υπενθυμίζει ποιος είναι και τι πρεσβεύει.
Επίσης δεν θα πρέπει η δραστηριότητα να παρουσιάζει μεγάλες αυξομειώσεις. Είναι λογικό κατά την προεκλογική περίοδο να υπάρχει ένας καταιγισμός από post, με τις δραστηριότητες και τις θέσεις του πολιτικού, όμως και μετά το τέλος της προεκλογικής περιόδου το προφίλ πρέπει να συνεχίσει να ενημερώνεται αναλογικά με τη δραστηριότητα που υπάρχει. Αυτό στην Θεσπρωτία δεν υπάρχει σε μεγάλο βαθμό, με αποτέλεσμα στην συντριπτική πλειοψηφία, να αποδεικνύεται το όψιμο ενδιαφέρον από τους υποψήφιους.
Οι ιστοσελίδες και τα social media τείνουν να αντικαταστήσουν τις παραδοσιακές πολιτικές επικοινωνίας τις συγκεντρώσεις σε δημόσιους χώρους, τις αφίσες στους δρόμους, τις ομιλίες της προεκλογικής περιόδου γιατι:
– Σε μια επιτυχημένη τοπική ιστοσελίδα με μεγάλη επισκεψιμότητα, με ένα κλικ, θα διαβαστεί η επικοινωνία του πολιτικού από δεκάδες χιλιάδες μάτια.
– Οι πολιτικοί και τα κόμματα που εκπροσωπούν προτιμούν το Ίντερνετ διότι μέσω αυτού η προβολή τους απλοποιείται, γίνεται πιο οικονομική και τους δίνει τη δυνατότητα να απευθυνθούν σε μεγαλύτερο κοινό.
– Οι διαφημιστικές πλατφόρμες τόσο των σοβαρών τοπικών ιστοσελίδων, όσο και του Facebook και της Google διαθέτουν στοιχεία όπως δημογραφικά δεδομένα, ενδιαφέροντα, συνήθειες που αποτελούν χρυσάφι στα χέρια ενός έμπειρου πολιτικού.
– Μέσω facebook μπορείς να στοχεύσεις άτομα στην Παραμυθιά που έχουν συγκεκριμένη ηλικία και ενδιαφέρονται για συγκεκριμένο ή αντίπαλο κόμμα. Είναι δηλαδή εύκολο σε κάποιον πολιτικό που κατεβαίνει για δήμαρχος να στοχεύσει γυναίκες 45-55 στην Παραμυθιά που ενδιαφέρονται για το Χ ή Ψ κόμμα.
– Μπορεί μάλιστα να κάνει στοχεύσεις ανάλογα με το αν ο χρήστης έχει προηγουμένως επισκεφτεί την ιστοσελίδα του ή το Facebook Page, αν έχει σχολιάσει, αν έχει στείλει μήνυμα κλπ.
– Οι προχωρημένες στοχεύσεις αυτών των μέσων τα κάνουν πραγματικά ακαταμάχητα καθώς γλιτώνουν χρόνο και χρήμα.
Όσον αφορά την φυσική επικοινωνία του υποψηφίου με τον ψηφοφόρο, εκεί τα πράγματα είναι δύσκολα, όταν ο χαρακτήρας του πρώτου, δεν τον αφήνει να κερδίσει την εκτίμηση του συνομιλητή. Όταν δηλαδή το χαρακτηριστικό γνώρισμα του αιρετού στην φυσική επικοινωνία του, είναι το πως θα μειώσει τον πολίτη / δημότη, πως θα τον απαξιώσει και πως θα αποδομήσει την γνώμη του, χωρίς να υιοθετήσει καμιά από τις προτάσεις του, τότε κανένας επικοινωνιολόγος δεν μπορεί να βοηθήσει, γιατί το παιχνίδι έτσι έχει χαθεί…
Ο κάθε σοβαρός υποψήφιος, αντιλαμβάνεται το έλλειμμα στην δυνατότητα επικοινωνίας που έχει ο ίδιος, και σίγουρα δεν την υπερτιμά. Αφήνει την δουλειά αυτήν να την κάνει ο επικοινωνιολόγος που θα επιλέξει, γνωρίζοντας πως έτσι θα περιορίσει τα αυτογκόλ που θα έβαζε ο υποψήφιος, αν διαχειριζόταν μόνος του την επικοινωνία του.
Τεχνικές υπάρχουν πολλές, ωστόσο θα μείνουμε σε όσες μπορούν να αναφερθούν: Υπάρχουν αρκετές επιλογές διαθέσιμες για τον κάθε υποψήφιο, συμπεριλαμβανομένων των επιτυχημένων ΕΓΚΥΡΩΝ, χωρίς παραπληροφόρηση ηλεκτρονικών μέσων ενημέρωσης (που έχουν υποπολλαπλάσια αναγνωσιμότητα από όλα τα social media και τις πρόχειρες ιστοσελίδες χωρίς αρθρογραφία άλλα με copy paste), της τηλεόρασης, των εφημερίδων, των emails άλλα και των social media, όταν γίνεται με σωστό τρόπο.
Ειδικότερα οι τελευταίες βουλευτικές εκλογές είχαν το χαρακτηριστικό της χρήσης και άλλων μέσων, πέραν των παραδοσιακών, προκειμένου οι υποψήφιοι να περάσουν το μήνυμα τους στο εκλογικό σώμα. Εν ολίγης, οι υποψήφιου διάλεξαν ένα πιο άμεσο τρόπο προσέγγισης των ψηφοφόρων, παρακάμπτοντας τα παραδοσιακά μέσα.
Στο μέλλον, μπορούμε να αναμένουμε ότι οι ραγδαίες τεχνολογικές εξελίξεις θα συνεχίσουν να έχουν ένα προφανές αντίκτυπο στο πολιτικό μάρκετινγκ. Οι εξελίξεις στα μέσα επικοινωνίας, και ειδικά οι διαδραστικές τεχνολογίες, έχουν τη δυναμική να αλλάξουν – εξελίξουν τη διαδικασία των εκλογών, σε μια πιο άμεση δημοκρατία
Έκαστος στο είδος του, λέει ο θυμοσοφικός λαός μας, όποτε την επικοινωνια ας την αφήσουν στους ειδικούς…
Συμπέρασμα
– Στην Θεσπρωτία οι υποψήφιοι διαχρονικά στις αυτοδιοικητικές εκλογές, υπερεκτιμούν τις ελάχιστες δεξιοτεχνίες στην επικοινωνία, με ελάχιστες εξαιρέσεις.
– Το πολιτικό μάρκετινγκ μπορεί να οριστεί ως, «.. η εφαρμογή των αρχών και διαδικασιών μάρκετινγκ σε πολιτικές εκστρατείες από διάφορα άτομα και οργανισμούς. Οι διαδικασίες που εμπλέκονται περιλαμβάνουν την ανάλυση, ανάπτυξη, εκτέλεση και τη διαχείριση των στρατηγικών εκστρατειών των υποψηφίων αιρετών στην αυτοδιοίκηση, πολιτικών κομμάτων, κυβερνήσεων, εκπρόσωπων ειδικών ομάδων που επιδιώκουν να οδηγήσουν την κοινή γνώμη, να υποστηρίξει τη δική τους ιδεολογία, να κερδίσουν εκλογές, και να περάσουν νομολογίες για την αντιμετώπιση των αναγκών και επιθυμιών των επιλεγμένων ατόμων και ομάδων σε μια κοινωνία».
– Το μάρκετινγκ έχει ένα σημαντικό ρόλο να διαδραματίσει στη διαμόρφωση των πολιτικών ιδεολογιών κάθε πολιτικού χώρου.
– Η πολιτική ιδεολογία έχει αρχίσει να λαμβάνει υπόψη της το μάρκετινγκ. Παλαιότερα, η ιδεολογία βασιζόταν στις βασικές διαφορές του μοντέλου διακυβέρνησης ενος δήμου.
– Η «πολιτική εικόνα» διαμορφώνεται με τον ίδιο επιτηδευμένο τρόπο όπως τα πιο επιτυχημένα προϊόντα.
– Η συσκευασία, η ετικέτα, το χτίσιμο της εικόνας, η διαφημιστική δύναμη είναι τόσο μεγάλη σήμερα, που σχεδόν ο καθένας μπορεί να γίνει να φαίνεται και να ακούγεται πολιτικά ελκυστικός ακόμα και στον πιο απαιτητικό και δύσκολο δημότη.
– Η εφαρμογή τεχνικών μάρκετινγκ και στρατηγικών στο πολιτικό φάσμα, θα αλλάξει το πολιτικό τοπίο και την πολιτική όπως τη ξέρουμε σήμερα τα επόμενα χρόνια, ακόμα και στην προϊστορική από θέμα πολιτικού μάρκετινγκ Θεσπρωτία.
Join the Conversation