Καταρρέουν το Κάστρο Κιάφας, τα πηγάδια, ο μύλος και άλλα μνημεία

Το κάστρο της Κιάφας

Το κάστρο της Κιάφας, αποτελεί ένα δωρικής αρχιτεκτονικής φρούριο με οχυρωματικά στοιχεία, που θυμίζει κάστρο του 17ου αιώνα. Σύμφωνα με την παράδοση στην θέση του προϋπήρχε ένα ενετικό κάστρο, απόκρημνο όπως και τα βουνά τριγύρω του και υπήρξε προπύργιο της αντίστασης των Σουλιωτών εναντίων των σουλτανικών στρατευμάτων. Μετά τον ξεριζωμό των Σουλιωτών από το Σούλι, το Δεκέμβρη του 1803, ο Αλή Πασάς κατασκεύασε στον ίδιο χώρα ένα νέο κάστρο- φρούριο, ώστε να παρεμποδιστεί οποιαδήποτε απόπειρα επιστροφής των Σουλιωτών στα πάτρια εδάφη. Το νέο κάστρο, διέθετε πολυγωνικούς προμαχώνες, δύο πύλες εισόδου, θυρίδες ελαφρών όπλων, το σεράι του Αλή Πασά, αθέατους διάδρομους επικοινωνίας, αποθήκες, δύο στέρνες νερού καθώς και ενδιάμεσους προμαχώνες.

Το 1820 οι Σουλιώτες ξαναγύρισαν στα πάτρια εδάφη, στα βουνά τους, για να κάνουν αυτό που ήξεραν πάντα. Να επαναστατούν στην οθωμανική εξουσία. Μετά την απελευθέρωση της Ηπείρου από τους Τούρκους, το 1912, το κάστρο της Κιάφας εγκαταλείφθηκε οριστικά και έκτοτε καταρρέει μπροστά στα μάτια όλων των αρμοδίων και αναρμοδίων. Οι εικόνες με τα χορτάρια και δέντρα στα τοίχωματά του αλλά και στο εσωτερικό του μέρος, τα τμήματα του οποίου γκρεμίζονται από τη φθορά του χρόνου, επιβεβαιώνουν την εγκατάλειψή του. Το κάστρο της Κιάφας, έχει μετατραπεί σε βοσκοτόπι, ενώ μέσα στα χόρτα και την βλάστηση, χάνονται και τα λιθόστρωτα μονοπάτια που αποτελούσαν δρόμους επικοινωνίας ανάμεσα στα χωριά και τους οικισμούς. Σήμερα αποτελεί έναν από τους πιο αξιόλογους επισκέψιμους χώρους του Σουλίου καθώς εκτός από πολλά ευρήματα παρέχει και απεριόριστη θέα που κόβει την ανάσα. Επίσης αξίζει να αναφερθεί ότι στην τριγύρω περιοχή αλλά και στους πρόποδες του κάστρου θα βρείτε πολλά χαλάσματα μεταβυζαντινών οικισμών. Αν και το κάστρο δημιουργήθηκε από τον Αλή Πασά, ωστόσο είναι συνδεδεμένο με την ιστορία του Σουλίου και αναπόσπαστο κομμάτι της ιστορίας του και του αγώνα των Σουλιωτών για την ελευθερία. Γι’ αυτό και είναι ανάγκη να γίνουν οι αναγκαίες εργασίες συντήρησής του, πριν καταρρεύσει, όπως έγινε με το γεφύρι τις Πλάκας στην Άρτα και μια σειρά άλλα ιστορικά μνημεία.

Κινδυνεύουν και τα πηγάδια

Λίγο καλύτερη είναι η τύχη για μερικά από τα πηγάδια στο Σούλι, που δρόσιζαν τους Σουλιώτες και τις Σουλιώτισσες, καθώς τα τελευταία χρόνια- σε ορισμένα από αυτά- έγιναν κάποιες εργασίες συντήρησης που ανέκοψαν την κατάρρευσή τους. Αυτό δεν ισχύει για τα πηγάδια στην Κιάφα, καθώς τα περισσότερα έχουν, σχεδόν εξαφανιστεί και βυθιστεί κάτω από το έδαφος. Τα περισσότερα πηγάδια, βρίσκονται κοντά στο κάστρο της Κιάφας, ενώ ο συνολικός αριθμός τους πλησίαζε τα 400, καθώς κάθε φαμίλια Σουλιωτών είχε και το δικό της. Το κάθε πηγάδι είναι φτιαγμένο λιθάρι -λιθάρι, σε σχήμα κυκλικό ενώ λιθόστρωτος είναι ο χώρος που το περιβάλει. Ανεξάρτητα από τις εργασίες συντήρησης σε λίγα από τα 400 πηγάδια και τις υποσχέσεις της δημάρχου Σουλίου (για εκπόνηση μελέτης για τη συντήρηση και διάσωσή τους με υποδείξεις της αρχαιολογίας), πολλά πηγάδια ο κίνδυνος να καταρρεύσουν και να βυθιστούν τα πηγάδια είναι υπαρκτός. Σήμα κινδύνου, εκπέμπουν επίσης και άλλα ιστορικά κτίσματα, όπως τα από το σπίτια που κατοικούσαν οι φάρες των Σουλιωτών (τα περισσότερα έχουν εξαφανιστεί), ο μύλος του Σουλίου, η εκκλησία της Αγίας Παρασκευής στο Κούγκι (όπου ανατινάχτηκε ο καλόγερος Σαμουήλ) το νεκροταφείο Σουλιωτών και άλλα μνημεία που αποτελούν ζωντανούς μάρτυρες της ιστορίας, καθώς συνδέονται άμεσα με τους αγώνες ιστορικής της περιοχής του Σουλίου.

Η Αδελφότητα «Το Ηρωϊκό Σούλι», έχει κάνει αλλεπάλληλες παρεμβάσεις με τις οποίες καλούσε τους αρμόδιους φορείς της Πολιτείας να ενεργοποιηθούν για τη διάσωση των μνημείων ιστορίας, πολιτισμού και αγώνων (όπως το κάστρο της Κιάφας, τα πηγάδια, ο μύλος) καθώς επίσης στην βελτίωση του οδικού δικτύου, την επαναλειτουργία του ξενώνα και άλλων έργων υποδομής που θα αποσκοπούν τόσο στην ορθολογική ανάπτυξη της περιοχής όσο και στη βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης των λιγοστών κατοίκων.

Αλήθεια, τι περιμένουν για να ευαισθητοποιηθούν, για πάρουν τα αναγκαία μέτρα για τη διάσωση των ιστορικών μνημείων και κτισμάτων της περιοχής; Δεν συνειδητοποιούν ότι η κατάρρευση του κάστρου, των πηγαδιών και άλλων ιστορικών μνημείων στο Σούλι, οδηγεί, όχι μόνο στο μαράζωμα της περιοχής αλλά και στην υποβάθμιση της σημασίας των αγώνων των Σουλιωτών, ενάντια στους Τούρκους κατακτητές και κάθε είδους κατακτητές;

O Λάμπρος Τόκας ειναι