Το πρώτο ΕλληνοΑρβανίτικο λεξικό που έγραψε ο Μάρκος Μπότσαρης

Γράφει ο πατήρ Ηλίας Μάκος

Το πρώτο ΕλληνοΑρβανίτικο λεξικό, 136 σελίδων, το έγραψε ο Σουλιώτης ήρωας Μάρκος Μπότσαρης (Έλληνας αρβανιτόφωνος), παρότι ήταν ολιγογράμματος!

Το πρωτότυπο χειρόγραφο, με τον τίτλο: “Λεξικό της Ρομαϊκοίς και Αρβανίτικοις Απλής” φιλοξενείται στην Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας (τμήμα χειρογράφων, Κώδικας Supplement grec 251). Και το έγραψε, όπως επισημαίνουν ιστορικοί, μετά από παρότρυνση του τότε Γενικού Προξένου της Γαλλίας στα Γιάννινα Φραγκίσκου Πουκεβίλ (1805-1816), ο οποίος το 1820 το μετέφρασε στα Γαλλικά.

Όπως σημειώνει ο Δρ. του Πανεπιστημίου της Σορβόνης και συγγραφέας Γρηγόρης Καλογερόπουλος, στην αριστερή πλευρά της πρώτης σελίδας του δίγλωσσου αυτού λεξικού, που συνέταξε ο Μάρκος Μπότσαρης, υπάρχει στα γαλλικά η φράση: «Προσεφέρθη στη βασιλική Βιβλιοθήκη από τον Πουκεβίλ, πρώην Γενικού Προξένου Γαλλίας στα Ιωάννινα. Ημερομηνία Μάϊος του 1819″. Και ακολουθεί η υπογραφή του.

Στη δεξιά πλευρά της πρώτης σελίδας αναγράφεται: “Αυτό το Λεξικό εγράφη διά χειρός του Μάρκου Μπότσαρη ενώπιόν μου (δηλαδή ενώπιον του Πουκεβίλ). Ημερομηνία: Κέρκυρα 2 Αυγούστου 1809 και στη συνέχεια ακολουθεί ο τίτλος του λεξικού.

Επίσης στην πρώτη σελίδα έχουν καταχωρηθεί οι εξής λέξεις στα ελληνικά, με την μετάφρασή τους, στην απέναντι στήλη, στα Αρβανίτικα: ηγουμένη, μοναστήρηον, αγγαληάζο, ολήγον, αφήνω, κάτω και υψηλά, αρκετά, ηγούμενος, φτήνηα, κατοικό σεκλησιά, κατηκώ, κιεγώ, κακοί σινήθηα, αριθμοιτικοί, φόρεμα, σκολήον.

Για πρώτη φορά στην Ελλάδα αναφορά στο χειρόγραφο αυτό λεξικό έγινε το 1895 από τον Σπυρίδωνα Λάμπρο, σε κείμενό του το 1895 στην εφημερίδα “Εστία”