Οι ιστορίες τις Βάβως: Έτσι γιορτάζαμε την “Λαμπρή” την δεκαετία του 50 στην Παραμυθιά

Το Μεγάλο Σάββατο, όσες δεν είχαν βάψει πολλά αυγά έβαφαν κι άλλα. Οι άντρες έσφαζαν τα σφάγια και καμάρωναν αν ήταν παχιά μανάρια. Τα κρέμαγαν για να σιτέψουν ως τη Δευτέρα που θα τα έψηναν στον Αγιώργη ή στην Αγία Κυριακή. Ετοίμαζαν τα εντόσθια και τους πατσιάδες για την πρωινή σούπα, μαγειρίτσα ή και πατσά δίπλα σε άλλη κατσαρόλα. Η μαγειρίτσα όπως την κάνουν όλοι αυγολέμονο με μυρωδιές ρύζι κρεμμυδάκια καρδιά μαρουλιού. Ο πατσάς ή βραστός αυγολέμονο ή με σκορδοστούμπι, ή χορδες, ή πλεξούδες περίπου σαν τις χορδές. Έπειζαν και το γιαούρτι πολύ γιαούρτι, και από την Μ Τετάρτη έκαναν και φρέσκο τυρί ανάλατο με αυτό κάνανε μια γλυκιά ή και αλμυρή πίτα συνήθως γλυκιά. Επίσης το σέρβιραν και με ζάχαρη για γλυκό. Το φρέσκο τυρί έχει μια γεύση που δεν υπάρχει σήμερα ούτε στα χωριά. ‘Ολα τα είχαν έτοιμα μέχρι π λυμένες και τις σαλάτες που το Πάσχα είναι μαρούλι κατσαρό κρεμμυδάκια σκόρδα, μαντανόζια άνηθο, εμείς και μάραθο την αδυναμία της μάνας μου.

Εμείς στα χωριά μας πολύ αργότερα αποκτήσαμε τα μαρούλια τα απλά. Στο τραπέζι μας θα είχε και πολλά σκόρδα φρέσκα που ήταν για να συνοδεύουν τις ομελέτες το τυρί φρέσκο ή παλιό το γκερεμέζι το γαλοτύρι, στο τραπέζι υπήρχαν και πίτες τυρόπιτες, λαχανόπιτες, κολοκυθόπιτες καμιά φορά και κρεατόπιτα από αγοραστή γίδα ή κοτόπιτα. Γλυκά, μπακλαβάδες, γκαντα’ι’φια, φλογέρες με κρέμα και φρου’ι γλασέ. Στην Παραμυθιά όλες οι νοικοκυρές έκαναν φρο’ι’ γλασέ από βερίκοκα, καρπούζι, λεμονάκι, νεραντζάκι κλπ.

Τα σπίτια ήταν ανοιχτά από την εξώπορτα έτσι παραλάβαινες πως δέχονταν κόσμο. Εμείς τη Δευτέρα γιορτάζαμε το θείο μας το Σωκράτη που τον λέγανε και Γιώργο. Μανία αυτή η οικογένεια με τα διπλά ονόματα, και μένα με λένε Αλεξάνδρα και Μαργαρίτα ευτυχώς το ένα ξεχάστικε και έμεινα Αλεξάνδρα. Στα μπουκάλια του λικέρ έτοιμο το βύσινο, σε άλλο μπουκάλι το τριαντάφυλλο, και δίπλα το ρακί [ ούζο ή τσίπουρο δεν γνωρίζω πιο έλεγαν.]

Και μια νταμιζάνα κόκκινο κρασί σπιτικό. Έχετε δει τα ποτηράκια του λικέρ, του ούζου τους σωλήνες, του κρασιού τα χαμηλά και τα χοντρά μικρά ρακοπότηρα; Όνειρο εγώ ακόμα τα έχω και τα εγγόνια με ρωτούσαν αν είναι για τις κούκλες που είχα. Εμείς παίρναμε και από το Βα’ι’μάκη κρασί δυο τρία μπουκάλια σφραγισμένα, που είχε από τα καλύτερα κρασιά της Ελλάδας μας, με πολλά βραβεία από το Παρίσι και από άλλες ξένες χώρες. Από τη Θεσσαλονίκη πάντα έπαιρνε χρυσό.

Την ημέρα της Ανάστασης στην εκκλησιά ξεχώριζαν οι νύφες, όχι μόνο για τα ρούχα τους που ήταν από τα προικιά τους αλλά τις στολισμένες λαμπάδες, τα χρυσαφικά τους που ήταν δώρα του γαμπρού και των πεθερικών. Στολισμένες λαμπάδες κράταγαν και οι αραβωνιασμένες. Κάποτε μικρή ήθελα και γω λαμπάδα στολισμένη. Τότε να σε παντρέψουμε μου είπαν, έτσι δεν ήθελα πια στολισμένη λαμπάδα. Όταν γυρίζαμε από την εκκλησιά θα ανάβαμε το καντήλι με το Άγιο φω ς θα το κρατάγαμε όλο το χρόνο αν μπορούσαμε γιατί θα έφερνε γούρι στο σπίτι και υγεία. Να δεις που οι βάβες το κρατάγανε και δεν τους έσβυνε.

Έχουμε περιγράψει σε άλλο σημείωμα την περιφορά του επιταφίου που τη λάμπρυνε η παρουσία του Δεσπότη μας. Πολλά βεγγαλικά χωρίς θόρυβο γέμιζαν τον ουρανό. Τα περισσότερα λουλούδια του επιταφίου ήταν,ζαμπάκια, τριαντάφυλλα γαρύφαλλα γλυσίνες και κολιέ με μαργαρίτες. Σε όλη τη διαδρομή του επιταφίου κρατούσαμε τις λαμπάδες που ήταν μαύρες και τα υπόλοιπα τα παίρναμε στο σπίτι. Σε όλο δε το δρόμο βάζανε κεραμίδια με κάρβουνα και θυμίαμα στις εξώπορτες και μοσχοβόλαγε ο κόσμος όλος.

Στην Ανάσταση όλοι μας με τα καλά μας με τις λαμπάδες μας καθόμασταν ως το πρωί να πάρουμε και το αυγό από το Δεσπότη μας με την ευχή του. Τώρα με το ΧΡΙΣΤΟΣ ΑΝΕΣΤΗ φεύγουν για τη μαγειρίτσα. Άλλοι καιροί άλλος κόσμος, κόσμος με πίστη στο Θεό κι ελπίδα. Στη μια μεριά κάθονταν οι άνδρες και στην άλλη οι γυναίκες όμως με το Χριστός Ανέστη όλοι δίναμε φιλιά και ψάχναμε να βρούμε τους δικούς μας ανθρώπου τους γείτονες τους φίλους. Το αυγό το τρώγαμε στη εκκλησία τα τσόφλια τα βάζαμε σε ένα κομμάτι εφημερίδας που είχε κοντά η μάνα μας και τα έβαζε στην τσάντα της.

Είχαμε μεταλάβει όλοι την Μεγάλη Πέμπτη η το Μεγάλο Σάββατο. Το πρωί βάζαμε στη διαπασών το ραδιόφωνο και γλένταγε όλη η γειτονιά. Πριν το ραδιόφωνο βάζαμε το γραμμόφωνο που έπρεπε να του αλλάζουμε βελόνες κάθε λίγο. Εμείς στο χωριό μας λέγαμε ΧΡΙΣΤΟΣ ΑΝΕΣΤΗ και μας απαντούσαν ΑΛΗΘΩΣ ΑΝΕΣΤΗ. Από την Αθήνα μας έφεραν το Αληθώς ο Κύριος και μας φαίνονταν παράξενο αν και ήταν και τούτο σωστό.

Σαράντα μέρες δεν λέγαμε καλημέρα ή καλησπέρα λέγαμε ΧΡΙΣΤΟΣ ΑΝΕΣΤΗ και μας απαντούσαν ΑΛΗΘΩΣ ΑΝΕΣΤΗ. Είναι τόσα πολλά στριμωγμένα μες το μυαλό και την καρδιά μου, όμως φοβάμαι πως θα σας κουράσω. Έτσι είναι οι γέροι γεμάτοι αναμνήσεις που βγαίνουν έξω όπως το νερό στην πηγή και η Παραμυθιά έχει πολλές πηγές.

Σας ευχαριστώ όλους και σας εύχομαι από καρδιάς ΚΑΛΟ ΠΑΣΧΑ και μαζί με την Ανάσταση του Χριστού μας να έρθει και η Ανάσταση της πατρίδος μας. Επιτρέψτε μου να σας πω τα δικά μας όνειρα. Θρησκεία, Πατρίδα, Οικογένεια που όμως τα έχουν κάποιοι συνδυάσει με πικρές ώρες. Άλλοι λένε Πατρίδα Θρησκεία Οικογένεια. Μην το ξεχνάτε χωρίς Θεό δεν υπάρχει ελπίδα χωρίς ελπίδα υπάρχει απελπισία πίκρα και ΚΑΛΟ ΠΑΣΧΑ

* H Αλεξάνδρα Παυλίδου Θωμά,