Aκολουθεί μια αναλυτική περιγραφή των μεταβολών της Παραμυθιάς από την τουρκοκρατία μέχρι και σήμερα.
Η ονομασία της Παραμυθιάς, κυριαρχεί σε όλες τις διοικητικές μεταβολές μέχρι το 2010 όπου ο Δήμος Παραμυθιάς μετονομάστηκε σε Δήμο Σουλίου σε μια νύχτα ύστερα από τηλεφωνική διαβούλευση λίγων ατόμων.
Οι επαρχίες της χώρας επί τουρκοκρατίας ονομάζονται Καζάδες. Το κάθε Καζά αποτελούσε η έδρα και τα γύρω χωριά. Η Παραμυθιά συστάθηκε σε Καζά αμέσως με την κατάκτηση επί Μωάμεθ του κατακτητή 1451-1481.
Το 1827 υπάρχουν 5 Καζάδες. Της Παραμυθιάς, των Φιλατών, του Μαργαριτίου, της Πάργας και του Φαναρίου.
Ο Καζάς της Παραμυθιάς αποτελούταν από την πολιτεία της Παραμυθιάς, 40 χωριά, 1036 σπίτια και 4 μοναστήρια. Περιλάμβανε χωριά τα οποία σήμερα υπάγονται στα Ιωάννινα Τα χωριά που υπαγόταν στην Παραμυθιά ήταν: Καρυώτι, Βέλλιανη, Προδρόμι, Κορίστιανη, Τσαγγάρι, Κουκουλιούς, Σκάνδαλο, Χόικα, Βοινίκου, Δραγουμή, Λιουγκάνιους, Ζελεσό, Μποροβάρη, Μπελέσι, Τζηφλήκι, Σεβαστό, Παγκράτι, Δράγανη, Γκρίκα, Ψάκα, Ελευθεροχώρι, Γκλαβίτσα, Πόποβο, Σαλονίκη, Λαμπανίτσα, Βρένικον, Ντούβλα, Βαρμπόμπη, Ζάλογγο (άνω και κάτω), Βλαχώρι, Οζυτίνα, Τζορίλλα, Σέλλιανη, Νεοχώρι, Βρυσοπούλα και Μενίνα.
1880: Παρατηρούνται νέες διοικητικές μεταβολές. Στον Καζά Παραμυθιάς κατοικούν 14.648 άτομα και υπάγονται 62 χωριά: Βαλανιδιά, Βαρμπόμπα, Βέλλιανη, Βερνίκο, Βλαχώρι, Βρουσίνα, Βρυσοπούλα, Γαρδίκι, Γκρίκα, Γκλαβίτσα, Γρανίτσα, Δράγανη, Δραγουμή, Ζάλογγο (κάτω και πάνω), Ζαραβούτσι, Ζελεσό, Κάιτσα, Καρβουνάρι, Καριώτι, Κεράσοβο, Κόπρα, Κορίστιανη, ουκουλιούς, Λάλιζα, Λαμπανίτσα, Λευτροχώρι, Λιβιαχοβο, Λιβίκιτσα, Λιογκάτι, Λοζανά, Μάζια, Μενίνα, Μποροβάρι, Νικολίτσι, Νιαχώρι, Ντόβλα, Ντομολέσα, Οσδίνα, Παγκράτι, Πετούσι, Πετροβίτσα, Πλακωτή, Πόποβο, Πάρδαλα, Ραδοβίζι, Σαλονίκι, Σεβαστό, Σέλιανη Σένικο, Σκάνδαλο, Σκουπίτσα, Στάνοβο, Στριγανέτσι, Τοσκεσάκι, Τσαγκάρι, Τσιφλίκι, Τσουρίλα, Χόικα, Ψάκα.
1913: Ο πληθυσμός του Καζά της Παραμυθιάς κατά την απογραφή του 1913, ανέρχεται σε 17.336 κατοίκους. Η διοίκηση της Παραμυθιάς με 40 χωριά: Βέλλιανη, Βλαχώρι, Βοινίκο, Βρυσοπούλα, Γαρδίκι, Γκρίκα, Γλαβίτσα, Δράγανη, Δραγούμη, Ελευθεροχώριον, Ζαλεσσός, Καιτσα, Καρβουναρι, Καρυώτι, Κορύστανη, Κουκουλιοί, Λαμπανίτσα, Μιογγάτι, Μενίνα, Μποροβάρη, Νεοχώριον, Νικολίτσι, Οσδίνα, Παγκράτι Πετούσι,, Πετροβίτσα, Πλακωτή, Πόποβο, Σαλονίκη, Σεβαστό, Σέλλιανη, Σκουπίτσα, Στάνοβο, Τσαγγάρι, Τσιφλίκι, Τσουρί,α Χόικα και Ψάκα. Επσιοης στην Παραμυθιά άνηκαν και οι εξής συνοικισμοί που σήμερα ανήκουν στα Ιωάννινα: Ζάλογγο, Βαλανιδιά, Βαρμπότα, Βαρενίκον, Βροσίνα, Γρασδ΄λανη, Γκρανίτσα, Δόβλα, Δομολισσαμ Ζαραβούτσι, Κεράσοβο, Κόπρα, Λαλιζα, Λιβίκιστα, Λιβιαχοβον, Λοζιανα, Μάζη, Πάρδαλα, Ραδοβζι, Σένικον, Στιγανέτσι, Τοσκεσάκι.
1915: Η εμφάνιση των νομών. Η Παραμυθιά ανήκει στον νομό των Ιωαννίνων και είναι πρωτεύουσα όλης της σημερινής περιοχής και της μισής Ηγουμενίτσας.
1920 – 1927: Η Παραμυθιά συνεχίζει να είναι η πρωτεύουσα. Οι συνοικισμοί μετατρέπονται σε κοινότητες. Παρατηρούνται οι πρώτες αλλαγές ονομάτων συνοικισμών.
1928: Η Επαρχία (πλέον) Παραμυθιάς αποτελείται από 32 κοινότητες και 48 συνοικισμούς. Παρουσιάζει παρόμοια χαρακτηριστικά με την σημερινή κατάσταση και κατοικούν 11.752 κάτοικοι. Αγία Κυριακή, Αυλότοπος, Βέλλιανη, Βλαχώρι, Γαρδίκι, Γκρίκα, Δράγανη, Ελαταριά, Ελευθεροχωρι, Ζερβοχώρι, Καρβουνάρι, Καρυώτη, Κουκλιοί, Νεοχώρι, Ξηρόλοφος Παγκράτι, Σαμέτια, Πέντε Εκλησιές, Πετούσι, Πετροβίτσα, Πλακωτή, Προδρομίου, Σαλονίκι, Σαμονίδα, Σεβαστό, Σέλιανης, Σκάνδαλο, Τσαγγάρι, Τσουρίλας, Φροσύνη, Χόικας, Ψάκας. Επίσης υπάγονται άλλες 16 κοινότητες οι οποίες σήμερα ανήκουν στα Ιωάννινα: Βαλανιδιάς, Βερενίκη, Βροσίνα, Γρανίτση, Δόβλα, Ζάλογγο, Ζαραβούτσι, Ζωτικό, Καταμάχη, Κεράσοβο, Κόπρα, Παρδαλίτσα, Πολύδωρο, Ραδοβίζι και Σένικο.
1937: Συστήνεται ο νομός Θεσπρωτίας: Η Επαρχία Παραμυθιάς αποτελείται από 32 κοινότητες: Αγίας Κυριακής, Αυλότοπο, Βέλλιανη, Βλαχώρι, Γαρδίκι, Γκρίκα, Δράγανη, Ελαταριά, Ελευθεροχώρι, Ζερβοχώρι, Καρβουνάρι Καριώτι, Κουκουλιοί, Νεοχώρι, Ξηρόλοφος, Παγγράτι, Πέντε Εκλησιές, Πετούσι, Πετροβίτσα, Πλακωτή, Προδρόμι, Σαλονίκη, Σαμονίδα, Σεβαστό, Σέλιανη, Σκάνδαλο, Τσαγγάρι, Τσουρίλας, Φροσύνη, Χόικα, Ψάκα. Οι υπόλοιπες κοινότητες παραμένουν στον Νομό Ιωαννίνων και στην νέα πλέον επαρχία Δωδώνης.
1947: Εμφανίζονται οι Δήμοι. Η Παραμυθιά γίνεται Δήμος και πρωτεύουσα της Επαρχίας Παραμυθιάς. Αποτελείται από τις ίδιες 32 κοινότητες + 47 συνοικισμούς.
1955: Η Επαρχία Παραμυθιάς μετονομάζεται σε Επαρχία Σουλίου με πρωτεύουσα τον Δήμο Παραμυθιάς.
1971: Η Επαρχία Σουλίου με πρωτεύουσα τον Δήμο Παραμυθιάς, αποτελείται από 30 κοινότητες και 47 συνοικισμούς. Αγίας Κυριακής, Αμπελία, Αυλότοπο, Βλαχώρι, Γαρδίκι, Γκρίκα, Ελαταριά, Ελευθεροχώρι, Ζερβοχώρι, Καρβουνάρι Καριώτι, Κουκουλιοί, Νεοχώρι, Ξηρόλοφος, Παγκράτι, Πέντε Εκλησιές, Πετούσι, Πετροβίτσα, Πλακωτή, Προδρόμι, Σαλονίκη, Σαμονίδα, Σεβαστό, Σέλιανη, Σκάνδαλο, Τσαγγάρι, Φροσύνη, Χόικα, Χρυσαυγή, Ψάκα.
1981: Ο Δήμος Παραμυθιάς, αποτελείται από τις ίδιες 30 κοινότητες και 50 συνοικισμούς.
1997: Καποδίστριας. Η Γλυκή και η Ποταμιά μεταφέρονται απο το Μαργαρίτι οπου και άνηκαν στον νέο Δήμο Αχέροντα. O Δήμος Παραμυθιάς αποτελείται από 22 κοινότητες (Αγία Κυριακή, Αμπελιά, Γκρίκα, Ελαταριά, Ζερβοχώρι, Καλλιθέα, Καρβουνάρι, Καριώτι, Κρυσταλλοπηγή, Νεοχώρι, Ξηρόλοφος, Παγκράτι, Πέντε Εκλησιές, Πετούσι, Πετροβίτσα, Πλακωτή, Πολύδροσο, Προδρόμι, Σαλονίκη, Σεβαστο, Χρυσαυγή, και Ψάκα . Ο Δήμος Αχέροντα αποτελείται από 4 κοινότητες εκ τον οποίων η Γλυκή μέχρι πρότινος άνηκε στο Μαργαρίτι (Γαρδίκι, Γλυκή, Σκάνδαλο και Χόικα). Η κοινότητα Σουλίου από 5 κοινότητες (Αυλότοπος, Κουκουλιοί, Σαμονίβα, Τσαγγάρι, Φροσύνη)
2011. Καλλικράτης. Δήμος Παραμυθιάς, ο Δήμος Αχέροντας και η Κοινότητα Σουλίου, δημιουργούν τον Δήμο Σουλίου.
Τα στοιχεία προέρχονται:
– Υπουργείο Εσωτερικών, Προγράμματα Καποδίστριας και Καλλικράτης
– Το καλειδοσκόπιο της Θεσπρωτίας – Πέτρος Χρήστου
– Θεσπρωτών ΓΗ – Παρόλας Ιωάννης
– Τα κατάστιχα του επισκόπου Παραμυθιάς Αγάπιου Χατζή – Δημ. Τζιόβας & Χαρ. Φούκης
Join the Conversation